ถ้าได้หนังสือรับสภาพหนี้ ต้องดำเนินการอย่างไร?
ที่มาของรูปภาพ อธิการบดี มหาวิทยาลัยศิลปกร
ปัญหาหนี้สินเป็นปัญหาที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน แม้ว่าเหตุของการเป็นหนี้จะแตกต่างกัน แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้วลูกหนี้ก็มีหน้าที่ที่จะต้องชำระหนี้คืนให้กับเจ้าหนี้ แต่หลายครั้งที่การกู้ยืมนี้กระทำแบบปากเปล่า ทำให้ยากต่อการติดตามทวงถาม ทางกฎหมาย จึงได้กำหนดรูปแบบของเอกสารที่ใช้ยืนยันสถานะระหว่างเจ้าหนี้และลูกหนี้ หรือก็คือหนังสือรับสภาพหนี้นั่นเอง และเมื่อได้รับแล้วจะต้องดำเนินการตามสัญญาจึงจะไม่เป็นคดีความระหว่างกัน
หนังสือรับสภาพหนี้ คือ
หนังสือรับสภาพหนี้ คือหนังสือที่ลูกหนี้ทำให้แก่เจ้าหนี้ของตน เพื่อรับรองว่าตนเป็นหนี้อยู่จริง เจ้าหนี้ที่ได้รับเอกสารจึงมีสิทธิเรียกร้องได้ตามกฎหมาย แต่จะต้องดำเนินการก่อนที่สิทธิเรียกร้องนั้นจะขาดอายุความ ดังนั้นเมื่อรับสภาพหนี้แล้ว หากลูกหนี้ผิดนัดชำระหนี้ เจ้าหนี้ก็จะมีสิทธิ์ฟ้องร้องลูกหนี้ได้ ภายในระยะเวลาของอายุความตามที่กฎหมายกำหนด อายุความจะมีความแตกต่างกันตามประเภทของหนี้สินต่าง ๆ หนี้สินบางประเภทหากเจ้าหนี้ไม่ได้ให้ลูกหนี้ทำหนังสือรับสภาพเอาไว้ ก็อาจดำเนินคดีต่อไปได้ยาก เพราะขาดพยานและหลักฐาน บางกรณีเจ้าหนี้อาจออกเป็นเอกสารรับสภาพหนี้เมื่อลูกหนี้ผิดนัดชำระหนี้ เพื่อเป็นหลักฐานว่าลูกหนี้ต้องทำการคืนหนี้ตามสัญญา
'คลิกที่นี่ เพื่อดูคำปรึกษาเรื่องหนังสือรับสภาพหนี้ พร้อมคำตอบจากทนายความตัวจริง'
เอกสารรับสภาพหนี้จัดทำขึ้นเมื่อใด
เอกสารรับสภาพหนี้ มักจัดทำขึ้นด้วยเหตุผลสำคัญ ดังนี้
- เพื่อใช้สงวนสิทธิของฝ่ายเจ้าหนี้ในการเรียกร้องของตนต่อลูกหนี้
- เพื่อใช้เป็นหลักฐานในการแก้ไขปัญหาบางประการ เช่น ในกรณีที่ทำนิติกรรม โดยไม่ได้ทำหนังสือ หรือเอกสารสัญญาใด ๆ ไว้เป็นหลักฐานเลย จึงต้องมาตกลงทำเอกสารรับสภาพหนี้กันในภายหลัง
ข้อควรระวังในการออกเอกสารรับสภาพหนี้
- กรณีหนี้ที่ระบุเอาไว้ไม่มีอยู่จริง เพราะการรับสภาพหนี้ไม่สามารถก่อสิทธิเรียกร้องขึ้นใหม่ เป็นเพียงการทำรักษาสิทธิเรียกร้องตามอายุความเท่านั้น
- หนี้ที่สามารถทำเอกสารรับสภาพหนี้นั้น จะเป็นหนี้ประเภทใดก็ได้ ตัวอย่างเช่น หนี้กู้ยืมเงิน หนี้ค้ำประกัน หนี้จากการซื้อขายสินค้า หนี้ความรับผิดเพื่อชดใช้ค่าเสียหาย หนี้ที่เกิดจากลาภอันมิควรได้ เป็นต้น
- เอกสารรับสภาพหนี้ต้องมีลายมือชื่อของลูกหนี้เป็นสำคัญ เอกสารรับสภาพหนี้ไม่จำเป็นต้องลงลายมือชื่อของเจ้าหนี้ หรือพยานก็ได้ แต่กฎหมายกำหนดให้ต้องลงลายมือชื่อของลูกหนี้เป็นสำคัญเท่านั้น เพราะเป็นหลักฐานแสดงถึงเจตนาฝ่ายเดียวของลูกหนี้
หนังสือรับสภาพหนี้จะมีผลบังคับทางกฎหมายเมื่อใด
ตามปกติแล้ว เมื่อลูกหนี้ผิดนัดชำระหนี้ เจ้าหนี้ก็ย่อมมีสิทธิฟ้องร้องลูกหนี้ได้ภายในอายุความที่กฎหมายกำหนด อายุความฟ้องคดี ซึ่งอาจพิจารณาได้ ดังนี้
- การรับสภาพหนี้ก่อนอายุความเดิมสิ้นสุด อายุความจะยึดตามระยะเวลาที่กำหนดในการชำระหนี้เดิม
- การรับสภาพหนี้หลังจากอายุความสิ้นสุด อายุความจะต่อไปอีก 2 ปีนับแต่วันที่มีการผิดสัญญา
เอกสารประกอบการยื่นฟ้อง ประกอบด้วย
- หนังสือสัญญาหนี้เดิม (หากไม่บรรยายในคำฟ้อง อาจถือว่าคดีไม่มีความชัดเจน)
- เอกสารรับสภาพหนี้ / หนังสือยืนยันยอดหนี้
- บัตรประจำตัวประชาชน
- หนังสือบอกกล่าวทวงถาม หรือเลิกสัญญา
- หนังสือมอบอำนาจ (ถ้ามี)
'คลิกที่นี่ เพื่อดูทนายความกว่า500ท่าน ที่เชี่ยวชาญด้านหนี้สิน'
การดำเนินการเมื่อเกิดคดีความจากหนังสือรับสภาพหนี้
กระบวนการดำเนินคดีจะเกิดขึ้นเมื่อถึงกำหนดเวลาชำระแล้วลูกหนี้ไม่สามารถชำระหนี้ได้ จึงต้องเข้าสู่กระบวนการทางกฎหมาย โดยทั่วไปเจ้าหนี้จะส่งหนังสือทวงถามหนี้ (Notice) เพื่อเตือนลูกหนี้ก่อน และหากลูกหนี้ยังดื้อดึงไม่ยอมชำระหนี้อีก เจ้าหนี้ก็จะดำเนินการฟ้องร้องทางศาลเพื่อบังคับชำระหนี้ต่อไป
ดังนั้นในส่วนของลูกหนี้เมื่อรับหนังสือทวงถามหนี้ แต่ไม่มีความพร้อมที่จะชำระหนี้ ลูกหนี้ต้องไม่เพิกเฉย แต่ควรติดต่อไปยังเจ้าหนี้เพื่อเจรจาไกล่เกลี่ยกับเจ้าหนี้ก่อน เช่น ขอเพิ่มระยะเวลาในการผ่อนชำระหนี้ หรือขอให้เจ้าหนี้บรรเทาดอกเบี้ยให้ ซึ่งในทางกฎหมายเรียกกระบวนการนี้ว่า “การประนีประนอมยอมความ” เป็นการเปิดโอกาสให้คู่กรณีได้ทำการตกลงยอมผ่อนผันระหว่างกัน เพื่อหลีกเลี่ยงการตกเป็นคดีความระหว่างกัน
การประนีประนอมยอมความนี้จึงเป็นผลดีทั้งในแง่ของเจ้าหนี้ที่มีโอกาสได้รับการชำระหนี้คืน โดยไม่ต้องผ่านกระบวนการบังคับทางกฎหมาย ในส่วนของลูกหนี้เองก็ไม่ต้องได้รับผลกระทบทางการเงินมากเกินไปอีกด้วย แต่ลูกหนี้ต้องไม่ลืมว่าผลบังคับทางกฎหมายเพื่อชำระหนี้ยังคงอยู่เหมือนเดิม
ข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับเอกสารรับสภาพหนี้
มาตรา 193/14 กำหนดให้อายุความของการรับสภาพนี้สิ้นสุด เมื่อมีเหตุการณ์ต่อไปนี้
- ลูกหนี้รับสภาพหนี้ต่อจากเจ้าหนี้ตามสิทธิเรียกร้องที่ทำเป็นเอกสารรับสภาพหนี้ มีการชำระหนี้ให้บางส่วน ชำระดอกเบี้ย ให้ประกัน หรือกระทำการใด ๆ ที่ปราศจากข้อสงสัยแสดงให้เห็นว่ายอมรับสภาพหนี้ตามสิทธิเรียกร้องไปโดยปริยาย
- เจ้าหนี้ดำเนินการฟ้องคดีเพื่อตั้งหลักฐานแห่งสิทธิของการเรียกร้อง หรือเพื่อให้ชำระหนี้
- เจ้าหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลาย
- เจ้าหนี้มอบข้อพิพาทให้อนุญาโตตุลาการพิจารณา
- เจ้าหนี้กระทำการอย่างใดอย่างหนึ่งอันมีผลเช่นเดียวกันกับการฟ้องร้องเป็นคดีความ
มาตรา 193/15 อายุความจะสะดุดหยุดลง ตามระยะเวลาที่ล่วงไปก่อนนั้น โดยไม่นับเข้ารวมในอายุความ เป็นเหตุทำให้อายุความสะดุดหยุดลงสิ้นสุดเวลาใด ซึ่งเริ่มนับอายุความใหม่ตั้งแต่เวลานั้น
เมื่อเกิดหนี้สินไม่ว่าจะด้วยเหตุใดก็ตาม ลูกหนี้ย่อมมีหน้าที่ชำระหนี้ตามสัญญาที่ได้กำหนดกับเจ้าหนี้ภายในระยะเวลา และเงื่อนไขที่กำหนด ซึ่งหากไม่สามารถทำได้ทางเจ้าหนี้ก็อาจออกหนังสือรับสภาพหนี้ให้กับลูกหนี้เพื่อใช้เป็นหลักฐานในการดำเนินคดีความทางกฎหมายต่อไปได้ และเมื่อเกิดปัญหาการชำระหนี้ขอแนะนำให้ลูกหนี้อย่าเพิกเฉยหรือหนีหาย แต่ให้ติดต่อกับเจ้าหนี้เพื่อเจรจาประณีประนอมเพื่อผ่อนหนักให้เป็นเบาแทน และหากไม่อยากให้ปัญหาลุกลาม ทาง Legardy ทนายความออนไลน์ ก็สามารถให้ความช่วยเหลือได้ตลอด 24 ชั่วโมง
แหล่งที่มา
ปรึกษาทนายตัวจริง
สอบถามได้ทุกเรื่องราวทางกฎหมาย
"โดนโกง โดนประจาน" ปรึกษาได้ในคลิกเดียว
สมัครเป็นทนายออนไลน์
แพล็ทฟอร์มรวบรวม
งานกฎหมายจากทั่วประเทศ
ติดต่อเรา
ดาวน์โหลดแอปพลิเคชันได้ที่
