โจทก์ฟ้องว่า เมื่อวันที่ 20 กันยายน 2519 โจทก์ได้ทำสัญญาซื้อขายหลอดเครื่องส่งวิทยุจำนวน 2 หลอดกับจำเลยเป็นเงิน89,800 มีข้อสัญญาว่า จำเลยจะส่งมอบหลอดเครื่องส่งวิทยุในสภาพที่สมบูรณ์ครบถ้วนตามตัวอย่างภายใน 7 วัน และได้วางเงินประกันการปฏิบัติตามสัญญาเป็นเงิน 9,980 บาท ถ้าจำเลยไม่ปฏิบัติตามสัญญา จำเลยยอมให้ริบเงินประกัน และถ้าไม่ส่งมอบสิ่งของให้ถูกต้องตามสัญญาภายในกำหนดเวลา จำเลยยอมให้โจทก์ปรับร้อยละสิบของราคาสิ่งของทั้งหมดโดยคิดเป็นรายเดือนจนกว่าจะส่งมอบสิ่งของนั้นให้แก่โจทก์ครบถ้วนและถูกต้อง โจทก์ส่งมอบหลอดเครื่องส่งวิทยุให้แก่โจทก์ภายในกำหนดเวลา แต่เป็นหลอดเก่า ผ่านการใช้งานมาแล้วไม่เป็นไปตามตัวอย่าง เจ้าหน้าที่ของโจทก์แจ้งให้จำเลยเปลี่ยนให้ใหม่ จนวันที่ 18 มีนาคม 2521 จำเลยจึงส่งมอบหลอดใหม่ให้ ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย ต้องชดใช้ค่าปรับ 17เดือนเศษ เป็นเงิน 178,642 บาท โจทก์ยอมหักหนี้ค่าหลอดและยอมหักเงินประกันออก คงเหลือค่าปรับที่จำเลยต้องชดใช้โจทก์ 69,860 บาท ขอให้จำเลยชำระเงินจำนวนดังกล่าวพร้อมดอกเบี้ย

จำเลยให้การว่า หลอดเครื่องส่งวิทยุดังกล่าวมิได้เสื่อมสภาพหรือใช้งานมาแล้ว จำเลยส่งมอบหลอดเครื่องส่งวิทยุให้โจทก์ก่อนประกวดราคาและทำสัญญาเพราะเคยค้าขายติดต่อกันมานาน โจทก์ใช้งานหลอดดังกล่าวแล้วจึงมาตรวจสอบคุณภาพภายหลัง จำเลยได้สั่งซื้อหลอดใหม่ไปเปลี่ยนให้โดยมิได้คิดเงินจากโจทก์ การที่โจทก์ฟ้องว่าจำเลยส่งมอบล่าช้าและเรียกค่าปรับจากโจทก์เป็นการไม่ชอบ ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน 65,868 บาท พร้อมดอกเบี้ย

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่าจำเลยเป็นฝ่ายผิดสัญญาแล้ววินิจฉัยว่า เมื่อจำเลยเป็นฝ่ายผิดสัญญา จึงต้องถูกปรับตามข้อตกลงตามที่กำหนดกันไว้ แต่ค่าปรับดังกล่าวถ้าสูงเกินส่วนศาลมีอำนาจลดลงเป็นจำนวนพอสมควรได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 383 เมื่อโจทก์มิได้นำสืบว่าการที่จำเลยส่งมอบหลอดเครื่องส่งวิทยุให้ใหม่ล่าช้า ทำให้โจทก์เสียหายอย่างใดบ้าง จึงเห็นว่าถึงหากโจทก์เสียหายก็คงไม่มากไปกว่าจำนวน 109,780 บาท จึงเห็นสมควรให้จำเลยชำระค่าปรับตามจำนวนดังกล่าว เมื่อหักเงินค่าประกันสัญญากับค่าหลอดเครื่องส่งวิทยุจำนวน 99,800 บาท ที่โจทก์ยังมิได้ชำระออกตามที่โจทก์ยอมให้หักแล้ว จำเลยก็ไม่ต้องชำระค่าปรับอีก

พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์.

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา