โจทก์ฟ้องว่า สมาคมฌาปนกิจวัดไก่เตี้ยมีจำเลยที่ 1 ถึงที่ 7 เป็นกรรมการจำเลยที่ 8 เป็นคนเก็บเงิน นางหมาเล็กเป็นสมาชิกนางหมาเล็กตาย โจทก์จัดการศพจึงมีสิทธิได้รับเงินสงเคราะห์ฌาปนกิจจากสมาคม จำเลยที่ 1 ถึงที่ 7 โดยทุจริตสมคบกันทำใบเสร็จรับเงินค่ารายศพซึ่งมีบัตรแจ้งมรณกรรมอยู่ในแผ่นเดียวกันสำหรับใช้เฉพาะศพนายชื้นและนางหมาเล็กซึ่งเป็นเอกสารสิทธิ แล้วได้ตัดทอนหรือฉีกข้อความออกทิ้ง ซึ่งมีรายการเกี่ยวกับศพนางหมาเล็กจำนวนเงินที่สมาคมจ่ายให้ (ผู้มีชื่อตามใบเสร็จ) จ่ายเงินสงเคราะห์ฌาปนกิจ 8 บาทไปยังสมาคมลงชื่อจำเลยที่ 3 อันเป็นการปลอมเอกสารสิทธิแล้วจำเลยที่ 1 ถึง 7 ใช้ให้จำเลยที่ 8 เอาใบเสร็จปลอมนั้นไปเก็บเงินที่นายอินทร์ สมาชิกของสมาคม จำเลยที่ 8 ได้ใช้ใบเสร็จรับเงินและบัตรแจ้งมรณกรรมปลอมนั้นไปรับเงินจากนายอินทร์ การที่จำเลยกระทำเอกสารปลอมก็เพื่อให้โจทก์และนายอินทร์หลงเชื่อว่าเป็นเอกสารอันแท้จริง โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่โจทก์นายอินทร์หรือประชาชน นายอินทร์หลงเชื่อจึงจ่ายเงิน 8 บาทให้ไปแต่จำเลยไม่ยอมจ่ายเงินสงเคราะห์ที่เก็บมาได้ให้โจทก์ จนโจทก์ต้องฟ้องทางแพ่ง ทำให้โจทก์ได้รับความเสียหาย ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 264, 265, 268 และ 84

ต่อมาโจทก์ถอนฟ้องเฉพาะจำเลยที่ 2, 5, 7

ศาลจังหวัดลพบุรีไต่สวนมูลฟ้องแล้วเห็นว่า ฟ้องโจทก์ไม่มีมูลให้ยกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา ในชั้นฎีกาศาลส่งสำเนาฎีกาให้แก่จำเลยที่ 3, 4, 6, 8 ไม่ได้ โจทก์ยืนยันว่าจำเลยเหล่านั้นแกล้งหลบตัวไม่รับหมายและสำเนาฎีกาด้วยเจตนา ศาลชั้นต้นจึงส่งสำนวนมายังศาลฎีกาเพื่อพิจารณาพิพากษาต่อไปตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 216, 201

ศาลฎีกาเห็นว่า โจทก์ฎีกาได้เฉพาะแต่ปัญหาข้อกฎหมายข้อเท็จจริงฟังได้ว่าเอกสารที่โจทก์ฟ้องเป็นหนังสือทำนองใบรับเงินเดิมมีชื่อจำเลยที่ 3 เป็นผู้ลงนามไว้ และมอบให้จำเลยที่ 8 นำไปเก็บเงินจากบรรดาสมาชิก แต่แรกที่นำไปเก็บเงินมีข้อความเต็มฉบับแต่ภายหลังปรากฏว่าบางฉบับที่นำไปเก็บเงินจากสมาชิกอีกบางคนได้ถูกฉีกหรือตัดทอนในตอนท้ายที่มีข้อความถึงความมรณของนางหมาเล็กและลายมือชื่อของจำเลยที่ 3 ออกไปเสีย โจทก์ฎีกาว่า การที่มีผู้กระทำเช่นนั้น เป็นการเสียหายแก่สมาชิกสมาคมและประชาชนแล้วศาลฎีกาเห็นว่า เอกสารนั้นเป็นเอกสารที่พนักงานเจ้าหน้าที่ของสมาคมนั้นเองทำขึ้น และโจทก์ก็แสดงไม่ได้ว่าผู้ใดเป็นผู้แก้ไขตัดทอนโดยไม่มีอำนาจอย่างใด หนังสือที่บุคคลคนหนึ่งทำขึ้น บุคคลนั้นก็ชอบที่จะแก้ไขเปลี่ยนแปลงอย่างใดได้ก่อนส่งมอบให้บุคคลอื่นไปด้วยเหตุนี้ศาลล่างจึงได้วินิจฉัยว่า แม้จำเลยจะได้ทำการตัดทอนจริง ก็เป็นการกระทำที่ไม่อาจเกิดความเสียหายแก่ผู้ใดได้ สมาคมจะต้องรับผิดชำระเงินให้แก่ทายาทของนางหมาเล็กเพียงใดหรือไม่นั้นก็แล้วแต่สัญญาที่ทำกันไว้ ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา