โจทก์ฟ้องว่า จำเลยกู้เงินไปจากโจทก์ 500,000 บาท ดอกเบี้ยร้อยละ 16 ต่อปี จำเลยจำนองที่ดินโฉนดเลขที่ 8460, 8461 เพื่อเป็นประกันหนี้ไว้แก่โจทก์ จำเลยผิดนัดไม่ชำระต้นเงินและค้างชำระดอกเบี้ย โจทก์มอบให้ทนายความมีหนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองจำเลยได้รับทราบแล้วไม่ไถ่ถอนจำนอง ขอให้บังคับจำเลยชำระต้นเงินและดอกเบี้ยให้โจทก์ หากจำเลยไม่ชำระให้ยึดทรัพย์สินที่จำนองขายทอดตลาด

จำเลยให้การว่า หนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองไม่ชอบด้วยกฎหมายโจทก์ไม่ได้บอกกล่าวบังคับจำนองแก่จำเลยตามกฎหมาย ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระเงินพร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์หากไม่ชำระให้ยึดทรัพย์จำนองขายทอดตลาด ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนจำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า "ข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติว่า จำเลยกู้เงินโจทก์โดยนำที่ดินโฉนดเลขที่ 8460, 8461 ตำบลมหาชัย อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร มาจำนองไว้เป็นประกันเงินกู้ครบกำหนดตามสัญญากู้แล้ว จำเลยไม่ชำระเงินต้นและดอกเบี้ย โจทก์ได้มอบหมายให้ทนายความมีหนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองไปยังจำเลยปรากฏตามหนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองเอกสารหมาย จ.8 จำเลยได้รับหนังสือดังกล่าวแล้วไม่ชำระหนี้แก่โจทก์ ปัญหาวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยมีว่า โจทก์บอกกล่าวบังคับจำนองชอบหรือไม่ ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้ว เห็นว่า การที่นายสว่าง ตั้งนิสัยตรง ทนายความผู้รับมอบอำนาจมีหนังสือบอกกล่าวบังคับจำนองไปยังจำเลย จำเลยได้รับแล้วไม่ชำระหนี้แก่โจทก์ โจทก์จึงนำคดีมาฟ้องนั้น แสดงว่าโจทก์ยอมรับเอาการบอกกล่าวบังคับจำนองของนายสว่างแล้ว ถือได้ว่าโจทก์ซึ่งเป็นตัวการได้ให้สัตยาบันแก่การกระทำของนายสว่างซึ่งเป็นตัวแทนที่บอกกล่าวบังคับจำนองแล้ว แม้จะฟังตามที่จำเลยฎีกาว่า โจทก์ตั้งนายสว่างทนายความผู้รับมอบอำนาจเป็นตัวแทนบอกกล่าวบังคับจำนอง ไม่ได้ทำเป็นหนังสือไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 798 ก็ตาม แต่เมื่อโจทก์ให้สัตยาบันแก่การกระทำของนายสว่างดังกล่าวแล้ว ย่อมถือได้ว่า นายสว่างเป็นตัวแทนของโจทก์โดยชอบตามมาตรา 823 ซึ่งการตั้งตัวแทนลักษณะเช่นนี้ไม่ต้องทำเป็นหนังสือ คดีจึงไม่จำต้องวินิจฉัยว่าเอกสารหมาย จ.14 ที่โจทก์ตั้งนายสว่างเป็นตัวแทนบอกกล่าวบังคับจำนองได้กระทำขึ้นโดยชอบหรือไม่ และไม่ต้องวินิจฉัยว่าเอกสารหมายจ.14 ติดอากรแสตมป์โดยชอบหรือไม่ คดีฟังได้ว่า โจทก์บอกกล่าวบังคับจำนองแก่จำเลยโดยชอบแล้ว เทียบได้ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่2427/2518 ระหว่างนางจิบ แจงบำรุง โจทก์ นายฉลอง เปี่ยมญาติจำเลย และคำพิพากษาฎีกาที่ 2551/2524 ระหว่าง นายภูพัฒน์ ปาวาโจทก์ นายสังวาลย์ กลิ่นหอม จำเลย ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยว่าโจทก์บอกกล่าวบังคับจำนองแก่จำเลยโดยชอบแล้วนั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย"

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา เนติบัณฑิตยสภา