โจทก์ฟ้องว่า โจทก์จำเลยทำหนังสือยอมความกันว่า จำเลยยอมขายที่ดินมี น.ส.3 ในอำเภอเมืองสุพรรณบุรีเนื้อที่ 48 ไร่เศษ ราคา 37,000 บาทให้แก่โจทก์ภายในวันที่ 31 ธันวาคม 2517 ในกำหนดดังกล่าวโจทก์ขอให้จำเลยดำเนินการโอนที่ดินให้แก่โจทก์หลายครั้ง จำเลยไม่ยอม ขอให้บังคับจำเลยโอนขายที่ดินดังกล่าว ถ้าไม่ยอมขอให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนา

จำเลยให้การว่า โจทก์เป็นฝ่ายผิดสัญญา จำเลยบอกให้โจทก์นำเงินมาชำระและจะโอนที่ดินให้ แต่จำเลยไม่ยอมชำระ ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า โจทก์ผิดสัญญาไม่มีเงินชำระให้จำเลย พิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้จำเลยขายที่ดินพิพาทให้โจทก์ โดยให้โจทก์ชำระราคาที่ดิน 37,000 บาทในวันจดทะเบียนนิติกรรมซื้อขาย ถ้าจำเลยไม่ยอมไปร้องขอทำนิติกรรมโอนที่ดินให้โจทก์ ให้ถือเอาคำพิพากษาเป็นการแสดงเจตนาของจำเลย

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ที่พิพาทเป็นที่ดินมีหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3)ซึ่งการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับที่ดินดังกล่าวจะต้องจดทะเบียนณ ที่ว่าการอำเภอและจะต้องประกาศการขอจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมก่อนมีกำหนด 30 วัน หากไม่มีผู้ใดคัดค้านจึงดำเนินการจดทะเบียนต่อไปได้ดังที่กฎกระทรวงมหาดไทย ฉบับที่ 7 พ.ศ. 2497 ออกตามความในพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 กำหนดไว้ ซึ่งโจทก์จำเลยต่างต้องมีหน้าที่ไปร้องขอทำนิติกรรมซื้อขายที่ดินพิพาทตามสัญญาประนีประนอมยอมความ ซึ่งทางอำเภอจะต้องประกาศการขอจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมการขายดังกล่าวก่อนมีกำหนด 30 วัน หากไม่มีผู้ใดคัดค้านจึงจะดำเนินการจดทะเบียนให้โจทก์ต่อไปได้ การที่จำเลยเกี่ยงให้โจทก์ชำระเงินค่าที่ดินให้แก่จำเลยก่อนในวันไปขอทำประกาศทำนิติกรรมซื้อขายจึงเป็นการไม่ชอบ เพราะยังไม่ทราบว่าจะมีผู้ใดคัดค้านการซื้อขายที่ดินพิพาทหรือไม่ โจทก์จะเป็นฝ่ายผิดสัญญาก็ต่อเมื่อครบประกาศของอำเภอแล้วโจทก์ไม่มีเงินค่าที่ดินมาชำระให้แก่จำเลย

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา