โจทก์ฟ้องจำเลยเป็น 5 สำนวนว่า จำเลยขนย้ายข้าวออกนอกเขตไม่รับอนุญาต ฝ่าฝืนประกาศคณะกรรมการฯ จำเลยทุกคนรับสารภาพว่าได้ทำผิดดังฟ้อง แต่ที่ขนเพราะอดข้าว ขนจากเขตติดต่อมากิน

ศาลชั้นต้นพิพากษาปรับคนละ 50 บาท โดยลดกึ่งหนึ่งแล้วของกลางที่เป็นของจำเลยทุกคนให้ริบให้จ่ายสินบนและรางวัล

จำเลยอุทธรณ์ว่า ของกลางมีข้าว เกวียน วัว เป็นต้นไม่ควรริบจำเลยไม่ทราบประกาศไม่เจตนาฝ่าฝืน

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ประกาศของคณะกรรมการฯ ไม่ใช่กฎหมายเป็นข้อเท็จจริงที่โจทก์จะต้องสืบว่าจำเลยได้ทราบประกาศนั้นแล้วแต่โจทก์ไม่มีพยานสืบในข้อนี้ พิพากษากลับให้ยกฟ้อง คืนของกลางให้จำเลย

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามอุทธรณ์ของจำเลยมีผลเท่ากับว่า ศาลไม่ควรริบของกลาง เพราะจำเลยไม่ได้ทำผิด แม้จำเลยจะไม่คัดค้านในการถูกลงโทษ ก็เป็นเหตุในลักษณะคดี ซึ่งศาลอุทธรณ์พิพากษากลับได้ทั้งเรื่อง คดีนี้เป็นคดีมีอัตราโทษจำคุกถึง 10 ปี ซึ่งศาลจะต้องฟังพยานโจทก์จนกว่าจะพอใจว่าจำเลยได้กระทำผิดจริง ทั้งโจทก์จะต้องนำสืบให้ปรากฏว่า จำเลยได้ทราบประกาศของพนักงานเจ้าหน้าที่แล้วและฝ่าฝืน จึงจะเป็นผิด ไม่เคยมีหลักกฎหมายในที่ใดเลยว่าอะไรที่มีปรากฏในหนังสือราชกิจจาฯ แล้วจะต้องสันนิษฐานเด็ดขาดว่าราษฎรทั่วไปได้รู้แล้ว พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา