คดีนี้สืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาตามยอมให้จำเลยทั้งสามชำระหนี้ให้โจทก์โดยรับผิดชำระจากทรัพย์มรดกของนายสมศักดิ์เท่านั้น ระหว่างบังคับคดี ศาลชั้นต้นได้หมายเรียกจำเลยที่ 1 และนางจุฑาทิพย์ มาให้ถ้อยคำเกี่ยวกับทรัพย์สินของนายสมศักดิ์ เจ้ามรดก ได้ความว่านางจุฑาทิพย์เช่าร้านขายอาหารอันเป็นทรัพย์มรดกของนายสมศักดิ์จากจำเลยที่ 1 ค่าเช่าปีละ 180,000 บาท สำหรับปี พ.ศ. 2525 เมื่อเดือนเมษายน 2525 นางจุฑาทิพย์ได้ออกเช็คชำระค่าเช่า 2 ฉบับ ฉบับแรกสั่งจ่ายเงิน100,000 บาท ฉบับที่ 2 สั่งจ่ายเงิน 80,000 บาท ลงวันที่ล่วงหน้าห่างกัน 2 เดือน เช็คฉบับแรกรับเงินไปเรียบร้อยแล้ว ส่วนฉบับที่ 2 ถึงกำหนดสั่งจ่ายวันที่ 11 กรกฎาคม 2525นั้น นายสุพจน์ผู้ทรงได้นำไปขึ้นเงินจากธนาคารผู้จ่ายเมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม 2525 แต่ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน โดยเจ้าพนักงานบังคับคดีอายัดไว้ เจ้าพนักงานบังคับคดีได้แจ้งอายัดเงินดังกล่าวให้นางจุฑาทิพย์ทราบ และให้นำเงินค่าเช่าดังกล่าวมาส่งให้แก่เจ้าพนักงานบังคับคดีภายใน 10 วัน นางจุฑาทิพย์ได้รับหนังสืออายัดเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2525 แต่นางจุฑาทิพย์มิได้ปฏิบัติตามที่เจ้าพนักงานบังคับคดีจึงได้มีหนังสือเตือนไปอีกครั้งหนึ่ง เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2525 นางจุฑาทิพย์จึงได้แถลงข้อขัดข้องว่าไม่อาจส่งเงินจำนวน 80,000 บาทตามที่อายัดให้เจ้าพนักงานบังคับคดีได้เพราะเช็คที่ได้สั่งจ่ายให้จำเลยที่ 1 นั้นได้โอนไปยังบุคคลภายนอกแล้ว เจ้าพนักงานบังคับคดีจึงได้ขอให้ศาลชั้นต้นออหมายบังคับคดีแก่นางจุฑาทิพย์ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 312

ศาลชั้นต้นสั่งว่าจะออกหมายบังคับคดีบังคับนางจุฑาทิพย์ให้ชำระหนี้ค่าเช่าประจำปี พ.ศ. 2525 อีกไม่ได้

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เห็นว่า นางจุฑาทิพย์ อุดมพัฒน์ ได้ชำระหนี้ด้วยเช็คฉบับที่ 2จำนวนเงิน 80,000 บาท ให้นางสุขสม รัตนสันติ จำเลยไปตั้งแต่เดือนเมษายน 2525ก่อนที่นางจุฑาทิพย์จะได้รับแจ้งคำสั่งอายัดจากเจ้าพนักงานบังคับคดีเมื่อวันที่5 กรกฎาคม 2525 แม้จะเป็นการชำระหนี้ด้วยเช็คลงวันที่ล่วงหน้าก็ตาม แต่เช็คเป็นตราสารเปลี่ยนมือได้ และนางสุขสม รัตนสันติ ก็ได้โอนเช็คดังกล่าวให้นายสุพจน์ วิชญวิเชียร ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกไปแล้ว เมื่อเช็คถึงกำหนด นายสุพจน์ก้ได้นำเช็คไปขึ้นเงินต่อธนาคารผู้จ่าย แต่ถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน เพราะเช็คดังกล่าวถูกเจ้าพนักงานบังคับคดีอายัดไว้ซึ่งนางจุฑาทิพย์จะต้องรับผิดใช้เงินตามเช็คให้นายสุพจน์อยู่ แม้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 321 วรรคท้าย จะบัญญัติว่า การชำระหนี้ด้วยสลักหลังตั๋วเงิน หนี้จะระงับสิ้นไปต่อเมื่อตั๋วเงินได้ใช้เงินแล้วก็ตาม ก็เป็นเรื่องที่นายสุพจน์ผู้ทรงเช็คจะต้องไปว่ากล่าวเอาแก่นางจุฑาทิพย์ เจ้าพนักงานบังคับคดีจะขอให้ศาลชั้นต้นออกหมายบังคับคดีแก่นางจุฑาทิพย์ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 312 วรรคสอง ไม่ได้

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา