โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ใช้ทางคันสวนในที่ดินของจำเลยที่ 1 ออกสู่ทางสาธารณะมาประมาณ 40 ปี ต่อมาโจทก์ได้ราดซีเมนต์บนทางเดิน และใช้ทางนั้นโดยสงบและเปิดเผยตลอดมา ทางดังกล่าวจึงตกเป็นภารจำยอมแก่ที่ดินของโจทก์ จำเลยทั้งสองให้คนเอาไม้มาตีเป็นรั้วปิดกั้น ทำให้โจทก์ใช้ทางไม่ได้ ขอให้ศาลพิพากษาว่าที่ดินของจำเลยที่ 1 เป็นทางภารจำยอมแก่ที่ดินของโจทก์ ให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนรั้วที่ปิดกั้นออก

จำเลยให้การและฟ้องแย้งว่า ที่ดินของจำเลยที่ 1 ไม่ตกอยู่ในภารจำยอมของที่ดินโจทก์ โจทก์เดินผ่านที่ดินจำเลยไปตามประเพณีของชาวสวน ไม่มีสิทธิแต่ประการใด โจทก์เทคอนกรีตบนถนนพิพาทและทำประตูรั้วเหล็กโดยพลการจำเลยที่ 1 จึงกั้นขวางประตูนั้น ขอให้โจทก์รื้อถอนประตูเหล็กและทางคอนกรีตเสีย

ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า ทางพิพาทในที่ดินของจำเลยที่ 1 ตกเป็นภารจำยอมแก่ที่ดินของโจทก์ ให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนรั้วไม้ที่ปิดกั้นทางภารจำยอมออก

จำเลยทั้งสองอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ทางพิพาทตกอยู่ในภารจำยอมโดยอายุความโจทก์ราดซีเมนต์ทางพิพาท เป็นการเปลี่ยนแปลงภารยทรัพย์ให้เกิดภาระเพิ่มขึ้น ไม่มีสิทธิทำได้ พิพากษาแก้ ให้โจทก์รื้อทางราดซีเมนต์ในภารยทรัพย์ให้คงสภาพเดิม

โจทก์ฎีกาขอให้ยกคำขอที่ให้โจทก์รื้อทางราดซีเมนต์ตามฟ้องแย้ง

จำเลยทั้งสองฎีกาว่า ทางพิพาทไม่เป็นทางภารจำยอม

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ทางพิพาทนี้เพื่อประโยชน์ของที่ดินของโจทก์ ไม่ใช่ทางคันสวนที่อาศัยเดินกันตามประเพณีชาวสวน เชื่อว่าโจทก์และคนในที่ดินของโจทก์ใช้ทางคันสวนผ่านที่ดินของจำเลยที่ 1 มากว่าสิบปี ทางพิพาทจึงตกเป็นทางภารจำยอมโดยอายุความ ที่โจทก์ฎีกาขอให้ยกคำขอให้โจทก์รื้อทางราดซีเมนต์ตามฟ้องแย้งนั้น ศาลฎีกาเห็นว่า การที่โจทก์ราดซีเมนต์หรือเทคอนกรีตบนทางพิพาท เป็นการตกแต่งให้ทางพิพาทสวยงามและคงทนถาวรยิ่งขึ้น และทางพิพาทนั้นเพียงแต่ใช้เดินหรือรถแล่นเข้าออกเท่านั้นมิได้เพื่อกิจการอื่นใดที่ไม่เหมาะสมในการราดซีเมนต์หรือเทคอนกรีต และไม่ปรากฏว่าโจทก์ได้กระทำให้เสียหายแก่ที่ดิน หรือกระทบกระเทือนต่อประโยชน์ของจำเลยที่ 1 จึงไม่เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์แต่อย่างใด

พิพากษาแก้ ให้ยกคำขอที่ให้โจทก์รื้อทางราดซีเมนต์หรือคอนกรีตนั้นเสียนอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา