คดีสืบเนื่องจากโจทก์ทั้งสองนำเจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินของจำเลยออกขายทอดตลาดเพื่อนำเงินชำระหนี้ตามคำพิพากษา ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาของจำเลยในอีกคดีหนึ่ง จำเลยไม่มีทรัพย์สินอื่นใดที่ผู้ร้องจะยึดมาชำระหนี้ได้ขอเฉลี่ยในเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์ที่ยึดในคดีนี้

โจทก์ทั้งสองคัดค้านว่า ผู้ร้องใช้สิทธิไม่สุจริต หนี้ระหว่างผู้ร้องและจำเลยเกิดจากการสมยอม และผู้ร้องสามารถบังคับจากทรัพย์สินอื่นของลูกหนี้ ขอให้ยกคำร้อง

จำเลยคัดค้านว่า ในคดีที่ผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจำเลยที่ 3 ในคดีนั้นและบุคคลภายนอกได้จำนองที่ดินเป็นประกันหนี้ของผู้ร้อง ทรัพย์อันเป็นหลักประกันมีมูลค่ามากกว่าหนี้ของผู้ร้องผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิเข้าเฉลี่ยทรัพย์

ศาลชั้นต้นเห็นว่า ผู้ร้องสามารถบังคับเอากับทรัพย์หลักประกันได้ จึงมีคำสั่งยกคำร้อง

ผู้ร้องอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ผู้ร้องเข้าเฉลี่ยทรัพย์ได้ตามส่วน

โจทก์ทั้งสองฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยในปัญหาข้อกฎหมายว่า ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 290 วรรคสองที่ห้ามมิให้ศาลอนุญาตตามคำขอเฉลี่ยทรัพย์ เว้นแต่ศาลเห็นว่า ผู้ยื่นคำขอไม่สามารถเอาชำระหนี้ได้จากทรัพย์สินอื่นของลูกหนี้ตามคำพิพากษานั้น คำว่าลูกหนี้ตามคำพิพากษาในที่นี้หมายความถึง ลูกหนี้ตามคำพิพากษาผู้ถูกยึดทรัพย์สินอยู่ในคดีนี้ ถ้าไม่มีทรัพย์สินอื่นอีกผู้ขอก็ขอเฉลี่ยจากเงินที่ขายทรัพย์ได้ หาได้หมายความถึงลูกหนี้ตามคำพิพากษาคนอื่นในคดีที่ผู้ขอเฉลี่ยชนะคดีหรือบุคคลอื่นอีกไม่กรณีของจำเลยปรากฏว่า จำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาถูกโจทก์ทั้งสองจำยึดทรัพย์สินอยู่ในคดีนี้ไม่มีทรัพย์สินอื่นอีก คงมีแต่ทรัพย์สินที่ถูกโจทก์ทั้งสองนำยึดอยู่ในคดีนี้เท่านั้น ผู้ร้องจึงไม่สามารถเอาชำระหนี้ของตนได้จากทรัพย์สินอื่น ๆ ของจำเลยผู้ร้องย่อมมีสิทธิขอเฉลี่ยในทรัพย์สินของจำเลยที่โจทก์ทั้งสองยึดไว้ได้ แม้ผู้ร้องจะสามารถเอาชำระได้จากทรัพย์สินอื่น ๆของบุคคลอื่นที่นำมาจำนองเป็นประกันหนี้ของจำเลยดังโจทก์ทั้งสองฎีกาก็ตาม ก็หาทำให้ผู้ร้องไม่มีสิทธิมาขอเฉลี่ยในทรัพย์สินของจำเลยดังกล่าวไม่ ฎีกาโจทก์ทั้งสองฟังไม่ขึ้น

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา