เดิมเจ้าหนี้ได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้จากกองทรัพย์สินในฐานะเจ้าหนี้มีประกันตามมาตรา 96 (3) แห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ทำความเห็นต่อศาลเห็นควรให้ยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้ ศาลชั้นต้นเห็นชอบด้วยกับความเห็นของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับโดยให้เจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้เต็มตามขอ ศาลฎีกาได้มีคำพิพากษาว่ากรณีนี้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ชอบที่จะยื่นคำร้องต่อศาลขอให้สั่งเพิกถอนการจำนองรายนี้ตามมาตรา 115 เมื่อศาลสั่งเพิกถอนแล้ว เจ้าหนี้ก็ยังมีสิทธิขอรับชำระหนี้ได้ตามมาตรา 92จึงพิพากษายกคำสั่งของศาลชั้นต้นและคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ปฏิบัติให้ถูกต้องตามกระบวนพิจารณาคดีล้มละลายต่อไป เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้ดำเนินการร้องขอต่อศาล ขอให้ศาลสั่งเพิกถอนการจำนอง ซึ่งในที่สุดศาลได้มีคำพิพากษาให้เพิกถอนการจำนองรายนี้ เจ้าหนี้จึงได้มายื่นคำขอรับชำระหนี้ใหม่เป็นคดีนี้เป็นค่ากู้ยืมเงินจำนวน 462,000 บาทจากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ทั้งสองอย่างเจ้าหนี้ไม่มีประกันเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ทำความเห็นต่อศาลเห็นควรยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้ทั้งสิ้นตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483มาตรา 107 (1)

ศาลชั้นต้นมีคำสั่งเห็นควรกลับความเห็นของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ เป็นให้เจ้าหนี้รายนี้ได้รับชำระหนี้ตามที่ปรากฏในสัญญาจำนองจำนวน 300,000 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ย

เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้

เจ้าหนี้ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มีปัญหาว่าขณะที่เจ้าหนี้ยอมให้ลูกหนี้ที่ 2 กู้ยืมเงิน เจ้าหนี้ทราบหรือไม่ว่าลูกหนี้ที่ 2 มีหนี้สินล้นพ้นตัว เห็นว่า แม้เจ้าหนี้จะเป็นเพื่อนนักเรียนกับนางสาวสมถวิลน้องของลูกหนี้ที่ 2 และนางสาวสมถวิลเป็นคนติดต่อให้ลูกหนี้ที่ 2 กู้ยืมเงินเจ้าหนี้มาแล้วหลายครั้ง แต่ทุกครั้งลูกหนี้ที่ 2 ก็ชำระหนี้ให้ ข้อเท็จจริงไม่ปรากฏว่าเจ้าหนี้ลูกหนี้ที่ 2 และนางสาวสมถวิลสนิทสนมกันมากเป็นพิเศษหรือไม่และมีการติดต่อสัมพันธ์กันในทางใดบ้างหรือไม่ การให้กู้ยืมเงินโดยมีหลักประกันย่อมจะได้ประโยชน์ด้วยกันทั้งสองฝ่ายไม่จำเป็นต้องสนิทสนมกันมากเป็นพิเศษ หรือต้องรู้ฐานะทางการเงินของลูกหนี้ที่ 2 โดยละเอียดตามปกติผู้ยืมย่อมปกปิดจำนวนหนี้และเจ้าหนี้รายอื่นๆ ต่อบุคคลที่ประสงค์จะขอกู้ยืมเงิน โดยเฉพาะหนี้รายนี้ลูกหนี้ที่ 2 ขอกู้ยืมเงิน มีที่ดินและบ้านจำนองเป็นประกันย่อมเป็นหลักประกันอันเพียงพอแก่เจ้าหนี้ ไม่จำเป็นที่เจ้าหนี้จะต้องรู้ฐานะของลูกหนี้ที่ 2 การที่ปรากฏในเวลาต่อมาว่า ลูกหนี้ที่ 2 มีหนี้สินล้นพ้นตัว และเป็นหนี้ตามคำพิพากษาด้วย จนศาลได้ออกคำบังคับก่อนมีการกู้ยืมเงินรายนี้ก็ตาม ก็เป็นเรื่องเฉพาะตัวของลูกหนี้ที่ 2 บุคคลภายนอกที่ไม่ได้ไปเกี่ยวข้องด้วยย่อมทราบไม่ได้ เห็นว่า ไม่มีพฤติการณ์ใดที่จะแสดงให้เห็นว่า เจ้าหนี้ทราบว่าลูกหนี้ที่ 2 มีหนี้สินล้นพ้นตัว จะอาศัยเหตุแต่เพียงว่าเจ้าหนี้เป็นเพื่อนนักเรียนกับน้องของลูกหนี้ที่ 2 และเจ้าหนี้เคยให้กู้ยืมเงินมาแล้วหลายครั้ง ต้องสันนิษฐานว่า เจ้าหนี้ทราบฐานะการเงินของลูกหนี้ที่ 2 ดีนั้น เป็นการไม่ถูกต้อง เพราะตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 6 บัญญัติว่า 'ท่านให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า บุคคลทุกคนกระทำการโดยสุจริต' ข้อเท็จจริงจึงฟังไม่ได้ว่า เจ้าหนี้ได้ทราบว่าลูกหนี้ที่ 2 มีหนี้สินล้นพ้นตัว

ปัญหาว่าการกู้ยืมเงินมีหลักฐานเป็นหนังสือหรือไม่ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าการกู้ยืมเงินรายนี้มีที่ดินและบ้านจำนองเป็นประกัน ตามสัญญาจำนองมีข้อความระบุว่า ให้ถือสัญญาจำนองเป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืมเงิน จำนวน 300,000 บาท และตามภาพถ่ายสัญญาจำนองดังกล่าวปรากฏว่า ได้มีการปิดอากรแสตมป์แล้วเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ก็ไม่ทักท้วงว่าเป็นภาพถ่ายที่ไม่ถูกต้อง แม้สัญญาจำนองจะถูกเพิกถอนในเวลาต่อมาก็ไม่กระทบกระเทือนถึงข้อความที่ระบุไว้เกี่ยวกับการกู้ยืมเงินจึงถือได้ว่าสัญญาจำนองเป็นหลักฐานแห่งการกู้ยืม เจ้าหนี้มีสิทธิขอรับชำระหนี้ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 92 ที่ศาลอุทธรณ์พิพากษายกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้ ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย

พิพากษากลับ ให้บังคับคดีไปตามคำพิพากษาของศาลชั้นต้น.

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา