โจทก์ฟ้องว่า โจทก์กับพวกร่วมกันซื้อที่ดินโฉนดเลขที่ 211 หมู่ที่ 1ตำบลคอรุม อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์จากนางรัตนา ที่ดินดังกล่าวมีที่งอกริมตลิ่ง น้ำท่วมไม่ถึง ผู้ขายได้ขายที่งอกควบกับที่ดินตามโฉนดให้โจทก์กับพวก โจทก์กับพวกได้แบ่งกันครอบครองที่ดินตามโฉนดและที่งอกด้วย จำเลยเป็นผู้เช่าที่งอกที่โจทก์ได้รับส่วนแบ่งเนื้อที่ 12 ตารางเมตร จากนางรัตนาเจ้าของเดิมเพื่อปลูกบ้านอยู่อาศัย ต่อมาจำเลยได้ทำสัญญาเช่าที่ดินจากโจทก์เป็นรายปี ค่าเช่าปีละ 100 บาท เมื่อหมดอายุสัญญาเช่าโจทก์บอกเลิกสัญญาเช่ากับจำเลยให้ออกไป จำเลยเพิกเฉย ขอให้บังคับจำเลยและบริวารออกไปจากที่ดินของโจทก์และห้ามเกี่ยวข้อง

จำเลยให้การว่า ที่พิพาทที่จำเลยปลูกบ้านอยู่อาศัยมิใช่งอกริมตลิ่งจากที่ดินตามโฉนดของโจทก์ แต่เป็นที่ชายตลิ่งน้ำท่วมถึงอันเป็นที่สาธารณะจำเลยทำสัญญาเช่ากับโจทก์เพราะเข้าใจผิดคิดว่าเป็นที่ของโจทก์ โจทก์บอกเลิกสัญญาเช่ากับจำเลยเกินกว่า 1 ปีแล้ว ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า ที่พิพาทเป็นที่งอกริมตลิ่ง แม้ไม่ติดกับที่ดินตามโฉนดโดยมีทางสาธารณะคั่นก็เป็นส่วนหนึ่งของที่ดินที่โจทก์ซื้อและได้รับโอนสิทธิครอบครองมาจากเจ้าของเดิม พิพากษาให้จำเลยรื้อบ้านซึ่งปลูกอยู่ในที่ดินที่เช่าจากโจทก์ออกไปจากที่ดินของโจทก์

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่พิพาทเป็นที่งอกริมตลิ่ง แต่ตลิ่งที่ที่ดินงอกนั้นเป็นทางสาธารณประโยชน์อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภททรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1304(2)ดังนั้น ที่งอกริมตลิ่งของทางสาธารณะดังกล่าวจึงเป็นสาธารณะประโยชน์อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภททรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามบทกฎหมายดังกล่าวแล้วด้วย ซึ่งผู้ใดจะมีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองที่งอกริมตลิ่งนั้นไม่ได้ แม้จะปรากฏว่าจำเลยได้ทำสัญญาเช่าที่งอกริมตลิ่งนั้นจากโจทก์ โจทก์ก็ไม่มีสิทธิให้เช่า สัญญาเช่าไม่มีผลบังคับเมื่อจำเลยเป็นฝ่ายครอบครองที่งอกริมตลิ่งอันเป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินดังกล่าวอยู่ โจทก์ย่อมไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่จำเลยได้

พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา