โจทก์ฟ้องว่า อำเภอเมืองสุโขทัยเป็นหน่วยงานของรัฐบาลและเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดสุโขทัย ซึ่งเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายตามพระราชบัญญัติสัตว์พาหนะพ.ศ. 2482 กำหนดให้นายอำเภอเป็นนายทะเบียนสัตว์พาหนะ มีอำนาจจับกุมสอบสวนบุคคลที่กระทำผิดพระราชบัญญัติดังกล่าวได ้และมีอำนาจยึดสัตว์พาหนะไว้เพื่อตรวจสอบประกาศหาเจ้าของให้มารับคืน ในระหว่างประกาศนายทะเบียนมีอำนาจสั่งให้เจ้าพนักงานเลี้ยงรักษาหรือจ้างผู้อื่นเลี้ยงรักษาได้ เจ้าพนักงานตำรวจได้จับตัวนายน้อยกับพวกพร้อมโค 17 ตัวในข้อหาไม่มีตั๋วรูปพรรณส่งให้แก่นายอำเภอเมืองในฐานะนายทะเบียนทำการสอบสวนหาเจ้าของ นายอำเภอเมืองจึงได้ทำสัญญาจ้างจำเลยเลี้ยงโคทั้ง 17 ตัวดังกล่าว จำเลยผิดสัญญานำโคนั้นไปขายไม่สามารถส่งมอบโคคืนได้จำเลยได้ทำบันทึกรับว่าผิดสัญญาจริงขอผ่อนชำระเงินค่าโคราคา 76,500 บาทแต่ก็ไม่ชำระ จึงขอให้บังคับจำเลยชำระเงินดังกล่าวพร้อมดอกเบี้ย

จำเลยยื่นคำร้องขอให้เรียกจำเลยร่วมทั้งสามเข้ามาในคดี ศาลชั้นต้นอนุญาต

จำเลยทั้งสี่ให้การต่อสู้คดีอ้างว่าโคเป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยร่วม

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้พิพากษาใหม่

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า นายอำเภอเป็นนายทะเบียนสัตว์พาหนะและเป็นเจ้าพนักงานมีอำนาจที่จะยึดสัตว์พาหนะนำส่งต่อพนักงานสอบสวนเพื่อดำเนินคดีแก่ผู้ที่ครอบครองสัตว์พาหนะไว้โดยไม่มีตั๋วรูปพรรณหรือมีแต่ไม่ถูกต้องกับตัวสัตว์ตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 4 และมาตรา 21 แห่งพระราชบัญญัติสัตว์พาหนะ พ.ศ. 2482 และเห็นว่านายอำเภอเป็นพนักงานสอบสวน มีอำนาจสอบสวนเกี่ยวกับความผิดตามพระราชบัญญัติสัตว์พาหนะ พ.ศ. 2482 การที่นายอำเภอเมืองสุโขทัยในฐานะพนักงานสอบสวนได้ทำสัญญาจ้างจำเลยที่ 1 เลี้ยงโคที่ไม่มีตั๋วรูปพรรณที่ยึดไว้ในคดีนี้ ตามเอกสารหมาย จ.1 โดยไม่ปรากฏว่านายอำเภอเมืองสุโขทัยได้ทำสัญญาแทนหรือในนามของอำเภอหรือจังหวัดสุโขทัยนั้น การทำสัญญาของนายอำเภอเมืองสุโขทัยดังกล่าวจึงกระทำไปตามอำนาจและหน้าที่ของพนักงานสอบสวนหรือเจ้าพนักงานตามพระราชบัญญัติสัตว์พาหนะ พ.ศ. 2482 โดยเฉพาะ ซึ่งไม่มีบทกฎหมายใดให้บุคคลอื่นใช้อำนาจหน้าที่นี้แทน ฉะนั้นจังหวัดสุโขทัยซึ่งมิใช่พนักงานสอบสวนหรือเจ้าพนักงานตามพระราชบัญญัติสัตว์พาหนะ พ.ศ. 2482และมิได้เป็นคู่สัญญากับจำเลยที่ 1 จึงไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยที่ 1 เพื่อบังคับตามสัญญาจ้างเลี้ยงรักษาสัตว์ที่ยึดไว้ได้

พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ยกฟ้องโจทก์

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา