โจทก์ฟ้องว่า เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2522 ถึงวันที่ 20 กุมภาพันธ์2522 จำเลยทั้งสองร่วมกันกระทำการปิดกั้นและทดน้ำในลำน้ำห้วยเจดีย์ อันเป็นการทำให้เสื่อมประโยชน์แก่ทางสาธารณะ โดยไม่ได้รับอนุญาตจากทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติแร่ ฯลฯ

จำเลยทั้งสองให้การปฏิเสธ อ้างว่าบริษัทสินแร่สยามซึ่งทำเหมืองแร่อยู่เหนือน้ำของเหมืองแร่จำเลยที่ 1 กลั่นแกล้งปิดน้ำในลำห้วย ทำให้จำเลยและคนงานในเหมืองของจำเลยไม่มีน้ำกินน้ำใช้จึงต้องไปปิดกั้นอีกลำห้วยหนึ่งมาใช้ด้วยความจำเป็น ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า จำเลยกระทำความผิดโดยมิใช่อยู่ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงให้พ้นโดยวิธีอื่นใดได้ จำเลยทำการปิดกั้นทางน้ำสาธารณะเพียงเพื่อความสะดวกสบายในการนำน้ำมาใช้บริโภคเท่านั้น ฟังไม่ได้ว่าจำเลยกระทำความผิดด้วยความจำเป็น พิพากษาลงโทษจำเลยทั้งสองตามพระราชบัญญัติแร่ ฯลฯ

จำเลยที่ 1 อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยที่ 1 ฎีกา ศาลชั้นต้นสั่งรับเฉพาะฎีกาข้อกฎหมายที่ว่า จำเลยที่ 1 สั่งให้จำเลยที่ 2 ปิดกั้นและทดน้ำจากทางน้ำสาธารณะเพื่อใช้ในกิจการเหมืองแร่ของจำเลยที่ 1 โดยตรง เป็นการกระทำความผิดด้วยความจำเป็นหรือไม่

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า การที่จะพิจารณาว่าเป็นการกระทำความผิดด้วยความจำเป็นหรือไม่ จะต้องพิจารณาข้อเท็จจริงก่อน กรณีนี้จำเลยนำสืบแต่เพียงว่าจำเลยต้องปิดกั้นและทดน้ำจากทางน้ำสาธารณะเพื่อให้คนงานและครอบครัวของคนงานใช้สอยเท่านั้น มิได้นำสืบว่ามีความจำเป็นเพื่อใช้ในกิจการเหมืองแร่โดยตรง ข้อเท็จจริงที่จำเลยที่ 1 อ้างเพื่อนำไปสู่ปัญหาข้อกฎหมายนั้น จึงเป็นข้อเท็จจริงที่ไม่ปรากฏในสำนวน ทั้งมิได้ยกขึ้นว่ากันมาแต่ในศาลชั้นต้น ฎีกาข้อกฎหมายที่จำเลยที่ 1 อ้างจึงต้องห้ามฎีกาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 195 ประกอบด้วยมาตรา 225 ศาลฎีกาวินิจฉัยให้ไม่ได้

พิพากษายกฎีกาของจำเลยที่ 1

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา