โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 กู้เงินโจทก์โดยยอมเสียดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 12 ต่อปี จำเลยที่ 1 ได้นำที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างจดทะเบียนจำนองเป็นประกัน ต่อมาจำเลยที่ 2 ภริยาของจำเลยที่ 1 ซึ่งขณะนั้นเป็นพนักงานของโจทก์ได้ขอเข้าเป็นผู้กู้ร่วมกับจำเลยที่ 1 เพื่อใช้สิทธิลดอัตราดอกเบี้ยลงเหลือร้อยละ 8 ต่อปี ซึ่งเป็นการสงเคราะห์พนักงานตามข้อบังคับของโจทก์ โจทก์ได้อนุมัติและหลังจากนั้นจำเลยที่ 1 ได้ทำบันทึกต่อท้ายสัญญากู้แก้ไขอัตราดอกเบี้ยและจดทะเบียนแก้ไขอัตราดอกเบี้ยในสัญญาจำนองเป็นร้อยละ 8 ต่อปี ต่อมาโจทก์ให้จำเลยที่ 2 ออกจากการเป็นพนักงานของโจทก์ซึ่งต้องหมดสิทธิได้ลดอัตราดอกเบี้ยและต้องชำระดอกเบี้ยร้อยละ 12 ต่อปี แต่จำเลยทั้งสองยังชำระหนี้ในอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 8 ต่อปีเรื่อยมา โจทก์แจ้งให้จำเลยทั้งสองชำระดอกเบี้ยที่ค้างและแก้ไขอัตราดอกเบี้ยในสัญญากู้และสัญญาจำนอง แต่จำเลยทั้งสองไม่ปฏิบัติโดยยืนยันชำระดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 8 ต่อปี โจทก์จึงมีสิทธิเรียกร้องต้นเงินและดอกเบี้ยคืนได้ทันที โจทก์บอกกล่าวให้จำเลยทั้งสองชำระหนี้ทั้งหมดแล้ว จำเลยทั้งสองไม่ปฏิบัติ ขอบังคับให้จำเลยทั้งสองร่วมกันใช้ต้นเงินทั้งหมดพร้อมดอกเบี้ย ถ้าไม่ชำระให้บังคับจำนอง

จำเลยที่ 1 ที่ 2 ให้การว่า โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกร้องให้เปลี่ยนแปลงอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 8 ต่อปีให้เป็นร้อยละ 12 ต่อปีจำเลยที่ 1 ไม่ได้ผิดนัดชำระหนี้และไม่ได้ค้างชำระดอกเบี้ยโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อบังคับธนาคารอาคารสงเคราะห์ ฉบับที่ 11เรื่องการสงเคราะห์ผู้ปฏิบัติงานในธนาคารและครอบครัว ว่าด้วยการให้กู้เงิน พ.ศ. 2518 นั้น เป็นการให้การสงเคราะห์แก่ผู้ปฏิบัติงานในธนาคารและครอบครัวให้เสียดอกเบี้ยสำหรับเงินกู้จากธนาคารตามข้อบังคับร้อยละ 8 ต่อปี แต่ตามข้อบังคับดังกล่าวไม่ได้กำหนดไว้เลยว่า หากผู้ปฏิบัติงานพ้นสภาพการเป็นผู้ปฏิบัติงานแล้วก็หมดสิทธิที่จะเสียดอกเบี้ยร้อยละ 8 ต่อปีต้องเสียดอกเบี้ยร้อยละ 12 ต่อปี เมื่อไม่กำหนดไว้ย่อมถือว่าเป็นการให้การสงเคราะห์ตลอดไปแม้จะพ้นสภาพการเป็นผู้ปฏิบัติงานแล้ว เพราะการให้สิทธิกับการหมดสิทธิเป็นคนละเรื่องกัน ทั้งบันทึกต่อท้ายสัญญากู้เงินกับสัญญาจำนองหาได้มีเงื่อนไขการหมดสิทธิเสียดอกเบี้ยร้อยละ 8 ต่อปีไว้ไม่เมื่อตามข้อบังคับธนาคารอาคารสงเคราะห์ ฉบับที่ 11 และบันทึกต่อท้ายสัญญากู้เงินกับสัญญาจำนองมิได้กำหนดให้สิทธิโจทก์ที่จะเปลี่ยนแปลงอัตราดอกเบี้ยจากร้อยละ 8 ต่อปีกลับไปเป็นร้อยละ 12 ต่อปีเพราะเหตุจำเลยที่ 2 พ้นสภาพการเป็นผู้ปฏิบัติงานโจทก์จึงไม่มีสิทธิเปลี่ยนแปลงอัตราดอกเบี้ยโดยจำเลยมิได้ยินยอมได้ การที่จำเลยชำระหนี้ให้แก่โจทก์ในอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 8 ต่อปีโดยไม่ยอมชำระร้อยละ 12 ต่อปี จึงไม่เป็นการผิดสัญญาและไม่เป็นการไม่ปฏิบัติตามข้อตกลงตามพระราชบัญญัติธนาคารอาคารสงเคราะห์ พ.ศ. 2496 มาตรา 31 (ข) โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกต้นเงินและดอกเบี้ยที่ค้างชำระจากจำเลยคืนทั้งหมด

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา