โจทก์ฟ้องว่า จำเลยโดยนายอัตรซิงห์บิดาผู้ปกครองได้จำนองที่ดินมีโฉนด 2 แปลงของจำเลยไว้แก่โจทก์เพื่อประกันเงินกู้ยืมชนิดเบิกเงินเกินบัญชี ฯลฯ ของห้างหุ้นส่วนสามัญนาเรนซิงห์แอนด์โกเป็นเงินไม่เกิน 1,750,000 บาท ห้างหุ้นส่วนดังกล่าวได้กู้ยืมเงินเกินบัญชีจากธนาคารโจทก์ที่กรุงเทพฯ และจากธนาคารโจทก์สาขาสิงค์โปร์ เมื่อหักเงินลูกหนี้ที่อยู่กับโจทก์ 150,000 บาท แล้วคงเหลือเงินที่เป็นหนี้ทั้งที่กรุงเทพฯ และสิงค์โปร์ 2,142,075.27 บาท ซึ่งจำเลยจะต้องรับผิดชอบต่อโจทก์ไม่เกิน 1,750,000 บาทโจทก์ได้ทวงถามและบอกกล่าวบังคับจำนองแล้ว จำเลยไม่จัดการจึงขอให้ศาลบังคับจำเลยไถ่ถอนจำนอง

จำเลยให้การต่อสู้ในเรื่องอำนาจฟ้องและต่อสู้ว่านายอัตรซิงห์บิดาผู้ปกครองจำเลยได้ขออนุญาตศาลขอทำนิติกรรมจำนองที่ดินทั้งสองแปลงของจำเลยต่อธนาคารโจทก์ซึ่งศาลคดีเด็กและเยาวชนกลางในคดีแพ่งแดงที่ 104/2496 ได้มีคำสั่งอนุญาตให้จำนองเป็นประกันเงินกู้ที่จะนำมาใช้ปลูกสร้างอาคารลงในที่ดินของจำเลยและตั้งร้านขายผ้าให้จำเลยซึ่งเป็นเด็ก จำเลยไม่เคยมีหนี้กับโจทก์ จะบังคับจำนองโดยจำเลยไม่เป็นลูกหนี้โจทก์ไม่ได้และการจำนองเพื่อประกันหนี้บุคคลอื่น โดยมิได้รับอนุญาตจากศาลขัดประโยชน์ของจำเลยย่อมเป็นโมฆะไม่ผูกพันจำเลย หากจำเลยต้องรับผิด ก็รับผิดรวมกันไม่เกิน 400,000 บาท

ศาลแพ่งพิพากษาให้จำเลยนำเงิน 1,750,000 บาท ไถ่ถอนจำนองหากไม่ไถ่ถอนก็ให้เอาที่ดินจำนองขายทอดตลาดใช้หนี้จำนองแก่โจทก์

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า โจทก์รับจำนองที่ดินของจำเลยเป็นประกันหนี้บุคคลอื่นเป็นการฝ่าฝืนนอกเหนือคำสั่งของศาลคดีเด็กและเยาวชนกลางซึ่งอนุญาตให้นายอัตรซิงห์บิดาผู้ปกครองจำเลยจำนองที่ดินประกันหนี้เงินกู้ที่จะนำมาปลูกสร้างอาคารลงในที่ดินของจำเลยและเปิดร้านขายผ้าให้จำเลย ไม่สมบูรณ์ ไม่ผูกพันจำเลยและทรัพย์จำนองของจำเลยพิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามคำสั่งศาลคดีเด็กและเยาวชนกลางแดงที่ 104/2496 เห็นได้ชัดว่าศาลอนุญาตให้ทำนิติกรรมจำนองที่ดินของจำเลยเพื่อเอาเงินมาปลูกสร้างอาคารลงบนที่ดินของจำเลยและเปิดสาขาขายผ้าเพื่อหาผลประโยชน์ให้แก่จำเลย แต่การทำนิติกรรมจำนองที่ดินของจำเลยเช่นนี้ ไม่ใช่เพื่อประโยชน์แก่จำเลย และมิได้นำเงินไปใช้จ่ายตามที่ศาลสั่งอนุญาตเลย เป็นการนำเงินมาใช้จ่ายเพื่อประโยชน์ของห้างนาเรนซิงห์โดยเฉพาะ เมื่อได้ทำนิติกรรมจำนองประกันหนี้ของบุคคลอื่นอันเป็นการฝ่าฝืนนอกเหนือคำสั่งของศาลเช่นนี้ ย่อมไม่ผูกพันจำเลยและทรัพย์ของจำเลยที่จำนอง พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา