โจทก์ฟ้องว่า บิดามารดาของโจทก์เป็นคนสัญชาติญวน ได้รับอนุญาตให้เข้าอยู่ในประเทศไทยโดยชอบด้วยกฎหมาย โจทก์เกิดในประเทศไทยจึงได้สัญชาติไทยจำเลยได้มีคำสั่งเพิกถอนสัญชาติของโจทก์ อ้างว่าโจทก์เป็นคนต่างด้าวต้องถูกเพิกถอนสัญชาติไทย ตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 337 แล้วจำเลยมีคำสั่งให้นายทะเบียนท้องถิ่นจำหน่ายโจทก์ออกจากทะเบียนบ้าน ให้หัวหน้าสำนักงานกิจการญวนอุดรธานีมีคำสั่งให้โจทก์ทำบัตรประจำตัวคนญวนอพยพ และให้พนักงานที่ดินจังหวัดอุดรธานีทำการบังคับจำหน่ายที่ดินของโจทก์ ซึ่งเป็นการไม่ชอบ ขอให้มีคำสั่งว่าโจทก์มีสัญชาติไทย คำสั่งของจำเลยลงวันที่ 27 มีนาคม 2521 เฉพาะที่เกี่ยวกับโจทก์ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ให้ยกเลิกคำสั่งดังกล่าว และห้ามจำเลยหรือบริวารโต้แย้งสิทธิในเรื่องสัญชาติไทยของโจทก์ต่อไป

จำเลยให้การว่า โจทก์ต้องถูกเพิกถอนสัญชาติโดยผลแห่งกฎหมายตามคำสั่งของคณะปฏิวัติฉบับที่ 337 คำสั่งของจำเลยจึงชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษายกฟ้อง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีนี้โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาแสดงว่าโจทก์มีสัญชาติไทย ขอให้เพิกถอนคำสั่งของจังหวัดอุดรธานีจำเลย ลงวันที่ 27 มีนาคม 2521 (คำสั่งที่ 552/2521 ตามเอกสารท้ายฟ้อง)กับห้ามจำเลยและบริวารโต้แย้งสิทธิของโจทก์ในเรื่องสัญชาติ จำเลยให้การต่อสู้ว่าจำเลยมิได้โต้แย้งสิทธิของโจทก์ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องดังนี้คดีจึงมีประเด็นข้อพิพาทว่าโจทก์มีอำนาจฟ้องหรือไม่ อันเป็นปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวด้วยความเรียบร้อยของประชาชน พิเคราะห์แล้ว ตามคำบรรยายฟ้องของโจทก์และคำสั่งของจำเลยที่ 552/2521 ตามเอกสารท้ายฟ้อง ปรากฏว่าโจทก์ต้องถูกเพิกถอนสัญชาติไทย ตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 337 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 ซึ่งตามประกาศดังกล่าวข้อ 4. ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยรักษาการตามประกาศฉบับนี้และกระทรวงมหาดไทยได้แจ้งให้จำเลยทราบถึงบุคคลที่ถูกเพิกถอนสัญชาติรวมถึงโจทก์ด้วย ดังนี้เห็นว่า จังหวัดอุดรธานีจำเลยมิได้เพิกถอนสัญชาติของโจทก์ มิได้โต้แย้งสิทธิของโจทก์นั้นแต่ประการใด โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้องจังหวัดอุดรธานีจำเลยขอให้พิพากษาแสดงว่าโจทก์มีสัญชาติไทย และโดยที่โจทก์ยังคงเป็นผู้ถูกเพิกถอนสัญชาติไทยอยู่ ตามที่จำเลยได้รับแจ้งจากกระทรวงมหาดไทยดังกล่าวข้างต้นแล้ว ฉะนั้น การที่จังหวัดอุดรธานีจำเลยออกคำสั่งที่ 552/2521 แล้วปฏิบัติการต่าง ๆ ตามหนังสือกระทรวงมหาดไทยลับที่ (เลขที่ไม่ชัด) /674 ลงวันที่ 9 สิงหาคม 2517 ตามที่อ้างในคำสั่งของจำเลยดังกล่าวเกี่ยวกับโจทก์ในฐานะผู้ถูกเพิกถอนสัญชาติไทยไปนั้น คำสั่งที่ 552/2521 และการปฏิบัติการต่าง ๆ ของจำเลยภายในขอบเขตของหนังสือกระทรวงมหาดไทยที่อ้างข้างต้น จึงถือไม่ได้ว่าเป็นคำสั่งหรือการปฏิบัติที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย โจทก์หามีอำนาจฟ้องขอให้เพิกถอนคำสั่งและขอให้ห้ามจำเลยและบริวารปฏิบัติการตามหน้าที่นั้น โดยขอให้บังคับตามคำขอท้ายฟ้องนั้นแต่ประการใดไม่

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา