โจทก์ฟ้องขอบังคับให้จำเลยโอนขายที่ดินราคา 460,000 บาท แก่โจทก์ถ้าไม่สามารถโอนได้ ให้ใช้ค่าเสียหาย 1,940,000 บาท โดยโจทก์เสียค่าขึ้นศาลในทุนทรัพย์ 460,000 บาท จำเลยให้การต่อสู้ปฏิเสธฟ้องโจทก์ ศาลชั้นต้นสั่งให้โจทก์เสียค่าขึ้นศาลในทุนทรัพย์ 2,400,000 บาท

ในวันนัดสืบพยานโจทก์ โจทก์ขาดนัดพิจารณา ศาลชั้นต้นสั่งจำหน่ายคดี

โจทก์ยื่นคำแถลงขอคืนค่าขึ้นศาลบางส่วน ศาลชั้นต้นสั่งว่าศาลจำหน่ายคดีเพราะโจทก์ขาดนัดพิจารณา โจทก์ไม่มีสิทธิได้ค่าธรรมเนียมคืน ให้ยกคำแถลง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ค่าขึ้นศาลเป็นค่าธรรมเนียมศาล ศาลจะคืนให้ได้ต้องเป็นกรณีที่ระบุไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 151ส่วนการจำหน่ายคดีเพราะโจทก์ขาดนัดพิจารณา กฎหมายมิได้ให้อำนาจศาลใช้ดุลพินิจสั่งคืนได้ ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่คืนค่าขึ้นศาลให้โจทก์ชอบแล้วส่วนทุนทรัพย์คดีนี้ ตามคำขอของโจทก์ข้อแรกให้จำเลยโอนขายที่ดินราคา460,000 บาท (ค่าขึ้นศาล 11,500 บาท) และข้อหลังถ้าจำเลยไม่สามารถโอนขายได้ให้เสียค่าเสียหาย 1,940,000 บาท คำขอข้อหลังจะใช้บังคับเมื่อข้อแรกบังคับไม่ได้ โจทก์จึงต้องเสียค่าขึ้นศาลในทุนทรัพย์ที่สูงกว่าจำนวนเดียวคือทุนทรัพย์ 1,940,000 บาท (ค่าขึ้นศาล 48,500 บาท)พิพากษาแก้เป็นว่า ให้คืนค่าขึ้นศาล 11,500 บาทแก่โจทก์

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า การที่ศาลอุทธรณ์คืนค่าขึ้นศาลแก่โจทก์ไป11,500 บาท ก็เพราะศาลชั้นต้นเรียกให้โจทก์เสียค่าขึ้นศาลในทุนทรัพย์ที่โจทก์ไม่มีหน้าที่ต้องเสีย หาใช่คืนค่าขึ้นศาลในกรณีจำหน่ายคดีของโจทก์ไม่ สำหรับค่าขึ้นศาลที่โจทก์เสียให้ศาลชั้นต้นในทุนทรัพย์ 1,940,000บาท เป็นค่าขึ้นศาลที่โจทก์มีหน้าที่ต้องเสียตามทุนทรัพย์ขณะยื่นฟ้องเมื่อศาลชั้นต้นสั่งว่าโจทก์ขาดนัดพิจารณาให้จำหน่ายคดีแล้ว กรณีเช่นนี้ไม่มีกฎหมายบัญญัติให้คืนค่าขึ้นศาลให้แก่โจทก์เหมือนอย่างกรณีที่ศาลไม่รับคำฟ้อง หรือขอให้พิจารณาใหม่หรือขอถอนฟ้อง หรือยอมความกันตามที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 151ฉะนั้น ที่ศาลล่างไม่คืนค่าขึ้นศาลจำนวน 48,500 บาท ให้แก่โจทก์จึงเป็นการชอบแล้ว

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา