โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นผู้ทรงเช็คธนาคารเอเชีย จำกัดสาขาสำโรง ลงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2529 จำนวนเงิน 48,500 บาทซึ่งจำเลยลงลายมือชื่อสั่งจ่ายชำระค่าสินค้าที่ซื้อไปจากโจทก์โจทก์นำไปชำระค่าสินค้าแก่ผู้มีชื่อ ผู้มีชื่อนำเช็คเข้าบัญชีเพื่อเรียกเก็บเงินแต่ถูกธนาคารตามเช็คปฏิเสธการจ่ายเงิน ผู้มีชื่อนำเช็คมาคืน โจทก์ได้ชำระเงินตามเช็คแก่ผู้มีชื่อไปแล้ว โจทก์ทวงถามแล้วจำเลยเพิกเฉย ขอบังคับให้จำเลยชำระเงินดังกล่าวพร้อมดอกเบี้ย

จำเลยให้การว่า จำเลยออกเช็คตามฟ้องจริง แต่หลังจากเช็คพิพาทถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินแล้ว จำเลยหาเงินสดให้โจทก์ไม่ทันโจทก์จึงให้จำเลยออกเช็คพิพาท แต่โจทก์ยังไม่คืนเช็คพิพาทให้เช็คพิพาทจึงไม่มีมูลหนี้ต่อกันแล้ว ขอให้ยกฟ้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวน 48,500 บาทพร้อมดอกเบี้ย

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติว่า จำเลยสั่งจ่ายเช็คธนาคารเอเชีย จำกัด สาขาสำโรง ให้แก่โจทก์ 2 ฉบับฉบับแรก ลงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2529 ซึ่งเป็นเช็คพิพาท ฉบับหลังลงวันที่ 30 เมษายน 2529 เช็คทั้งสองฉบับดังกล่าวถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามวันที่ลงในเช็คนั้น ปัญหาตามฎีกาของจำเลยมีว่าเช็คพิพาทมีมูลหนี้หรือไม่ คดีนี้จำเลยให้การว่า หลังจากเช็คพิพาทถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินแล้ว โจทก์ให้จำเลยออกเช็คใหม่จำเลยจึงออกเช็คฉบับหลัง ให้แก่โจทก์ไป เช็คพิพาทจึงเป็นเช็คที่ไม่มีมูลหนี้นั้น ตามคำให้การของจำเลยดังกล่าวมีความหมายว่า จำเลยออกเช็คฉบับหลัง แทนเช็คพิพาทหรือชำระหนี้ตามเช็คพิพาทให้แก่โจทก์อันทำให้มูลหนี้ในเช็คพิพาทระงับสิ้นไปนั่นเอง ปัญหานี้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 321 วรรคสาม บัญญัติว่า"ถ้าชำระหนี้ด้วยออก ด้วยโอน หรือด้วยสลักหลังตั๋วเงินหรือประทวนสินค้า ท่านว่าหนี้นั้นจะระงับสิ้นไปต่อเมื่อตั๋วเงินหรือประทวนสินค้านั้นได้ใช้เงินแล้ว" ดังนั้นคดีนี้แม้ข้อเท็จจริงจะเป็นดังที่จำเลยให้การคือจำเลยออกเช็ค (ตั๋วเงิน) ฉบับหลังชำระหนี้ตามเช็คพิพาทให้แก่โจทก์ หนี้ตามเช็คพิพาทระงับสิ้นไปก็ต่อเมื่อเช็คฉบับหลังถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินซึ่งเท่ากับไม่มีการใช้เงินตามเช็คฉบับหลัง มูลหนี้ตามเช็คพิพาทจึงไม่ระงับสิ้นไป

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา