คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 610/2543
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ม. 264
โจทก์ฟ้องขอให้ขับไล่จำเลยและเรียกค่าเสียหาย หากโจทก์ชนะคดีโจทก์จะได้เงินค่าเสียหายจากการกระทำละเมิดของจำเลย ไม่ได้ฟ้องเรียกเอาเงินค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้าง หาบเร่ แผงลอย บนที่ดินพิพาทแต่อย่างใด จึงไม่มีประเด็นข้อพิพาทว่า ค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้าง หาบเร่ แผงลอย บนที่ดินควรจะเป็นของโจทก์หรือของจำเลย จึงไม่ต้องด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 264 ที่โจทก์จะขอให้ห้ามจำเลยเก็บค่าเช่าและขอให้ศาลตั้งบุคคลอื่นไปเก็บค่าเช่าและดูแลกิจการแทน
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 3316, 1367, 40846,43031 ตำบลคลองกุม อำเภอบางกะปิ จังหวัดพระนคร จำเลยทั้งสองและบริวารบุกรุกเข้าไปปลูกสร้างอาคารและสิ่งปลูกสร้างให้บุคคลภายนอกเช่า ขอให้พิพากษาห้ามจำเลยทั้งสองเก็บค่าเช่าอาคารสิ่งปลูกสร้างและหาบเร่แผงลอยจากผู้เช่านับแต่วันฟ้องเป็นต้นไป ให้จำเลยทั้งสองและบริวารขนย้ายทรัพย์สินและบริวารออกไปจากที่ดินดังกล่าวของโจทก์ หรือให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนอาคาร สิ่งปลูกสร้างและแผงลอยพร้อมขนย้ายทรัพย์สินและบริวารออกไปจากที่ดินดังกล่าวของโจทก์และให้จำเลยทั้งสองปรับสภาพที่ดินของโจทก์ให้อยู่ในสภาพเดิม หากจำเลยทั้งสองไม่รื้อถอนให้โจทก์รื้อถอนโดยจำเลยทั้งสองออกค่าใช้จ่าย และให้จำเลยทั้งสองร่วมกันหรือแทนกันชดใช้ค่าเสียหายให้แก่โจทก์วันละ 1,000,000 บาท นับแต่วันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจำเลยทั้งสองจะขนย้ายทรัพย์สินและบริวารออกจากที่ดินของโจทก์หรือจนกว่าจำเลยทั้งสองจะรื้อถอนอาคาร สิ่งปลูกสร้างและแผงลอย พร้อมขนย้ายทรัพย์สินและบริวารออกจากที่ดินของโจทก์และปรับที่ดินของโจทก์ให้อยู่ในสภาพเดิมเสร็จสิ้น
จำเลยทั้งสองให้การ ขอให้ยกฟ้อง
ระหว่างพิจารณาของศาลชั้นต้น โจทก์ยื่นคำร้องขอคุ้มครองชั่วคราวก่อนพิพากษา ขอให้มีคำสั่งห้ามจำเลยทั้งสองเก็บเงินค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้าง หาบเร่แผงลอย บนที่ดินของโจทก์ และห้ามจำเลยทั้งสองกระทำการใด ๆ เกี่ยวกับที่ดินของโจทก์และมีคำสั่งตั้งเจ้าพนักงานศาลหรือบุคคลอื่นที่ศาลเห็นสมควรไปเก็บเงินค่าเช่าและดูแลกิจการต่าง ๆ บนที่ดินของโจทก์ในระหว่างการพิจารณาของศาลไปจนกว่าคดีจะถึงที่สุดหรือศาลเห็นสมควรซึ่งไม่ทำให้จำเลยทั้งสองได้รับความเสียหาย
จำเลยทั้งสองยื่นคำคัดค้านว่า จำเลยทั้งสองเป็นเจ้าของและดำเนินกิจการตลาดขอให้ยกคำร้องขอ
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งห้ามจำเลยทั้งสองเก็บเงินค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้างหาบเร่ แผงลอย บนที่ดินพิพาท ห้ามจำเลยทั้งสองเกี่ยวข้องกระทำการใด ๆ เกี่ยวกับที่ดินพิพาท ให้โจทก์เป็นผู้เก็บเงินค่าเช่า ทำบัญชี แล้วนำมาวางต่อศาลพร้อมกับแสดงบัญชีเป็นรายเดือนทุกเดือน และให้โจทก์ดูแลกิจการต่าง ๆ บนที่ดินพิพาทระหว่างพิจารณาจนกว่าศาลจะเห็นสมควรสั่งเป็นอย่างอื่น
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ยกคำร้องขอ
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า "คำร้องขอคุ้มครองชั่วคราวก่อนพิพากษาของโจทก์แยกพิจารณาได้เป็น 2 กรณี คือ ขอให้ห้ามจำเลยทั้งสองเข้าไปปลูกสร้างอาคารในที่ดินของโจทก์ ประกาศให้เช่าที่ดินของโจทก์มากขึ้น โดยให้จำเลยทั้งสองหยุดกระทำการดังกล่าวกรณีหนึ่ง และขอให้ห้ามจำเลยทั้งสองเก็บเงินค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้าง หาบเร่ แผงลอย บนที่ดินโจทก์ และให้มีคำสั่งตั้งเจ้าพนักงานศาลหรือบุคคลอื่นที่ศาลเห็นสมควรไปเก็บค่าเช่าและดูแลกิจการต่าง ๆ บนที่ดินของโจทก์อีกกรณีหนึ่งเห็นว่า โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาท จำเลยทั้งสองและบริวารบุกรุกเข้าไปปลูกสร้างอาคารและสิ่งปลูกสร้างโดยไม่มีสิทธิและไม่ได้รับความยินยอมจากโจทก์ ขอให้พิพากษาว่าอาคารสิ่งปลูกสร้าง แผงลอยเป็นส่วนควบของที่ดินพิพาทและตกเป็นกรรมสิทธิ์ของโจทก์ห้ามจำเลยทั้งสองและบริวารเข้าเกี่ยวข้องกระทำการใด ๆ บนที่ดินพิพาทหรือพิพากษาให้จำเลยทั้งสองรื้อถอนอาคาร สิ่งปลูกสร้างและแผงลอยพร้อมขนย้ายทรัพย์สินและบริวารออกไปจากที่ดินพิพาทของโจทก์ คำขอในกรณีแรกของโจทก์ที่ขอให้ห้ามจำเลยทั้งสองเข้าปลูกไปสร้างอาคารในที่ดินของโจทก์และประกาศให้เช่าที่ดินของโจทก์มากขึ้นนั้น เป็นการขอให้ศาลมีคำสั่งห้ามชั่วคราวมิให้จำเลยทั้งสองกระทำซ้ำหรือกระทำต่อไปซึ่งการละเมิดหรือการกระทำที่ถูกฟ้องร้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 254(2) ทางไต่สวนได้ความว่าจำเลยทั้งสองได้ทำการก่อสร้างพลาซ่าขึ้นใหม่ตามภาพถ่ายหมาย จ.11 จำเลยรับว่ามีหนังสือของสำนักงานเขตบึงกุ่มให้จำเลยระงับการก่อสร้างดัดแปลงอาคาร จำนวน 3 หลัง เนื่องจากได้มีการก่อสร้างหรือดัดแปลงอาคารจริง ดังนั้น จึงฟังได้ว่าคำฟ้องที่ผู้ขอยื่นและในโอกาสที่ยื่นคำขอนั้นมีเหตุสมควร มีเหตุเพียงพอที่จะนำวิธีคุ้มครองชั่วคราวก่อนพิพากษาตามที่ขอนั้นมาใช้ได้ ส่วนที่โจทก์ขอให้ห้ามจำเลยทั้งสองเก็บเงินค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้าง หาบเร่ แผงลอย บนที่ดินของโจทก์ และให้มีคำสั่งตั้งเจ้าพนักงานศาลหรือบุคคลอื่นที่ศาลเห็นสมควรไปเก็บค่าเช่าและดูแลกิจการแทนนั้น เห็นว่า ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 264 ที่โจทก์อ้างเป็นหลักแห่งคำขอบัญญัติว่า นอกจากกรณีที่บัญญัติไว้ในมาตรา 253 และมาตรา 254 คู่ความชอบที่จะยื่นคำขอต่อศาล เพื่อให้มีคำสั่งกำหนดวิธีการเพื่อคุ้มครองประโยชน์ของผู้ขอในระหว่างการพิจารณาหรือเพื่อบังคับตามคำพิพากษา เช่นให้นำทรัพย์สินหรือเงินที่พิพาทมาวางต่อศาลหรือต่อบุคคลภายนอก หรือให้ตั้งผู้จัดการหรือผู้รักษาทรัพย์สินของห้างร้านที่ทำการค้าที่พิพาท คดีนี้โจทก์ฟ้องขอให้ขับไล่จำเลยทั้งสองและเรียกค่าเสียหาย หากโจทก์ชนะคดีโจทก์จะได้เงินค่าเสียหายจากการกระทำละเมิดของจำเลยทั้งสอง หาได้ฟ้องเรียกเอาเงินค่าเช่าอาคาร สิ่งปลูกสร้าง หาบเร่ แผงลอยบนที่ดินพิพาทแต่อย่างใดไม่ จึงไม่มีประเด็นข้อพิพาทว่า ค่าเช่าดังกล่าวควรจะเป็นของโจทก์หรือของจำเลยทั้งสอง กรณีไม่ต้องด้วยบทบัญญัติแห่งมาตราดังกล่าว ส่วนที่โจทก์ฎีกาว่า จำเลยทั้งสองไม่มีทรัพย์สินอื่น ศาลต้องใช้เวลาพิจารณาคดีหลายปีก่อนที่โจทก์จะบังคับคดีเอาแก่จำเลยทั้งสองได้ หากไม่อนุญาตให้คุ้มครองชั่วคราวก่อนพิพากษาจะทำให้โจทก์เสียหายหลายร้อยล้านบาท เพราะอาคารสิ่งปลูกสร้างที่จำเลยทั้งสองปลูกสร้างบนที่ดินพิพาทคงจะชำรุดทรุดโทรมไปเป็นจำนวนมาก หาได้เป็นเพราะทรัพย์สินที่พิพาทหรือทรัพย์สินของจำเลยทั้งสองนั้นมีพฤติการณ์ว่าจะมีการกระทำให้เปลืองไปเปล่าหรือบุบสลายหรือโอนไปยังผู้อื่นอันพอจะแปลได้ว่าโจทก์ขอให้ยึดทรัพย์สินของจำเลยทั้งสองไว้ก่อนพิพากษา จึงไม่มีเหตุเพียงพอที่จะนำวิธีคุ้มครองชั่วคราวก่อนพิพากษาตามที่ขอนั้นมาใช้ได้ ฎีกาโจทก์ฟังขึ้นบางส่วน"
พิพากษาแก้เป็นว่า ห้ามจำเลยทั้งสองทำการปลูกสร้างอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างใด ๆ บนที่ดินพิพาทจนกว่าจะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่น ให้ออกหมายห้ามไปยังจำเลยทั้งสองเมื่อโจทก์ได้นำเงินมาวางศาลจำนวน 200,000 บาท เพื่อการชำระค่าสินไหมทดแทนซึ่งจำเลยทั้งสองอาจได้รับ นอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
หมายเลขคดีดำศาลฎีกา nan
แหล่งที่มา สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ชื่อคู่ความ โจทก์ - บริษัท โชคชัยทรัพย์ทวี จำกัด จำเลย - บริษัท ปัฐวิกรณ์ จำกัด กับพวก
ชื่อองค์คณะ ผล อนุวัตรนิติการ พิชิต คำแฝง สมศักดิ์ เทวรักษ์กุล
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ที่ตัดสิน nan
