เดิมที่ดินรายนี้เป็นของ น. ต่อมาโจทก์ขอจาก น.หว่านเข้า แต่ไม่ขึ้น เพราะที่สูงโจทก์จึงระดมล้อมโดยรอบเพื่อสงวนหญ้าให้กระบือกิน ภายในที่ระดมโจทก์ทำคอกขังกระบือ นอกจากคอกขังกระบือมีหญ้างอกขึ้นจนมีผู้อื่นนำกระบือไปเลี้ยงในฤดูทำนา โจทก์ปกครองโดยอาการเช่นนี้มา ๑๐ ปีเศษ จำเลยขอใบเหยียบย่ำทับที่นี้

ศาลเดิมตัดสินว่าโจทก์มีกรรมสิทธิในทีดินตอนที่ที่ตั้งคอกกระบือ แลตอนทำคอกล้อมหญ้าไว้ ไม่ให้จำเลยเกี่ยวข้อง

ศาลอุทธรณ์เห็นว่าวิธีที่โจทก์ทำนี้ไม่ใช่วิธีปกครองโดยชอบด้วยกฎหมาย แลคอกกระบือก็ทำขึ้นใหม่ ๆ ใคร ๆ ก็เข้าไปทำได้ให้ยกฟ้องโจทก์

ศาลฎีกาเห็นว่า โจทก์ทำระดมโดยเอาไม้สระไว้ ไม่มีรั้วเป็นหลักฐานเพื่อสงวนหญ้าไม่เรียกว่าปกครองโดยชอบด้วยกฎหมาย ส่วนที่ ๆ ทำคอกกระบือนั้นพอฟังได้ว่าโจทก์ปกครองยึดถือเป็นกรรมสิทธิ ให้ที่ตรงนั้นเป็นของโจทก์ ส่วนที่อื่น ๆ ยืนตามศาลอุทธรณ์

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา