คดีนี้สืบเนื่องมาจากศาลพิพากษาให้จำเลยทั้งสองชำระหนี้เงินยืมแก่โจทก์ จำเลยทั้งสองไม่ชำระ โจทก์นำเจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินที่จำนองไว้เพื่อขายทอดตลาด ผู้ร้องทั้งสองยื่นคำร้องขัดทรัพย์ว่า ที่ดินดังกล่าวเป็นของผู้ร้องทั้งสอง โจทก์รับจำนองโดยไม่สุจริต ขอให้ปล่อยทรัพย์

โจทก์ให้การว่า ที่ดินเป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยที่ 1 โจทก์รับจำนองที่ดินจากจำเลยที่ 1 โดยสุจริต มีค่าตอบแทนและจดทะเบียนสิทธิแล้ว ขอให้ยกคำร้อง

จำเลยที่ 1 ยื่นคำร้องคัดค้านว่า ที่ดินเป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยที่ 1 ไม่ใช่ของผู้ร้องทั้งสอง ขอให้ยกคำร้อง

ศาลชั้นต้นพิพากษายกคำร้องของผู้ร้องทั้งสอง

ผู้ร้องทั้งสองอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ปล่อยทรัพย์ที่ยึดตามคำร้องของผู้ร้องทั้งสอง

โจทก์ ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า แม้การซื้อขายที่ดินพิพาทซึ่งเป็นที่ดินมีหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก.) จะไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนโอนสิทธิกันตามประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา 4 ทวิก็ตาม แต่การที่ผู้ร้องทั้งสองซื้อและได้รับการครอบครองที่ดินพิพาทแล้วเช่นนี้ ผู้ร้องทั้งสองย่อมได้สิทธิครอบครองไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1377 และมาตรา 1378 เมื่อผู้ร้องทั้งสองได้สิทธิครอบครองเป็นเจ้าของที่ดินพิพาทแล้ว จำเลยที่ 1 จึงไม่มีสิทธินำที่ดินพิพาทไปจำนองต่อโจทก์ เพราะจำเลยที่ 1มิใช่เจ้าของ จึงต้องห้ามมิให้นำที่ดินพิพาทไปจำนองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 705 ดังนั้น การจำนองรายนี้จึงไม่มีผลโดยไม่ต้องคำนึง ว่าโจทก์สุจริตหรือไม่ ทั้งนี้ เพราะการได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตแล้วตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1299 วรรคสองจะต้องเป็นเรื่องของการได้มาโดยทางอื่นนอกจากนิติกรรม แต่คดีนี้ผู้ร้องทั้งสองได้ที่ดินพิพาทมาโดยการซื้อขายและด้วยวิธีส่งมอบการครอบครอง อันเป็นการได้มาโดยทางนิติกรรม หาอยู่ในบังคับของมาตรา 1299 วรรคสองไม่ โจทก์จึงไม่มีสิทธิบังคับจำนองยึดที่ดินพิพาทเพื่อขายทอดตลาดเอาเงินชำระหนี้โจทก์ ฎีกาของโจทก์ฟังไม่ขึ้น

พิพากษายืน

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา