โจทก์ฟ้องว่าโจทก์เป็นเจ้าของที่ดินซึ่งเป็นที่สวนที่ไร่ที่ปลูกบ้าน 1 แปลง โจทก์ครอบครองเป็นเจ้าของมา 17 ปี เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2504 นายสี ไหมแจ่ม กับพวก 9 คน สมคบกันกระทำการรื้อรั้วและตัดต้นผลไม้เพื่อเอาสิทธิครอบครองของโจทก์แล้วปลูกห้องแถวยึดถือที่ว่าง ต่อมาจำเลยที่ 1, 2, 3, 4 เข้าไปอยู่ในห้องของนายสี จำเลยที่ 5, 6 ก่อเพิงทางด้านตะวันตกและตะวันออก แล้วเข้าอยู่อาศัย จำเลยที่ 1 ภริยานายสีรับมรดกเข้าครอบครองที่พิพาท ขอให้ขับไล่และรื้อสิ่งปลูกสร้างกับใช้ค่าเสียหาย

จำเลยทั้ง 6ให้การว่าที่พิพาทเป็นของจำเลยที่ 1 และนายสีสามีโดยจับจองเป็นเจ้าของมา 36-37 ปี โจทก์ไม่เคยเกี่ยวข้อง คดีโจทก์ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1374, 1375

ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีพอวินิจฉัยได้แล้ว ให้งดสืบพยานทั้งสองฝ่ายวินิจฉัยว่าโจทก์ถูกแย่งการครอบครองถึงวันฟ้องเป็นเวลากว่า 1 ปี แล้วโจทก์จะฟ้องเอาคืนซึ่งการครอบครองหาได้ไม่ ส่วนค่าเสียหายตามฟ้องของโจทก์เคลือบคลุม

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ตามฟ้องของโจทก์แสดงว่า การที่จำเลยทั้ง 6 เข้าอยู่ในที่ดินตามฟ้องของโจทก์ ก็โดยอาศัยสิทธิของนายสีไหมแจ่มทั้งสิ้น ฉะนั้นเมื่อโจทก์อ้างว่านายสีกับพวกได้แย่งเอาสิทธิครอบครองของโจทก์ไปตั้งแต่วันที่ 14 มีนาคม 2504 คำฟ้องของโจทก์จึงเป็นการรับรองอยู่ในตัวว่า นายสีแย่งการครอบครองที่ดินแปลงพิพาทมาเกิน 1 ปี นายสีถึงแก่กรรมตั้งแต่เดือน 11 พ.ศ. 2506โจทก์เพิ่งมาฟ้องขับไล่และเรียกค่าเสียหายจากพวกจำเลยซึ่งเข้าอยู่ในที่พิพาทโดยอาศัยสิทธิของนายสี เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2507 อันเป็นเวลาภายหลังที่นายสีเข้าแย่งสิทธิครอบครองมาเกิน 1 ปี คดีของโจทก์จึงขาดอายุความ ตามบทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375

ที่โจทก์ฎีกาว่า ที่พิพาทเป็นที่สวนปลูกต้นไม้ยืนต้นและปลูกบ้านโจทก์มีสิทธิฟ้องคดีนี้ได้ภายใน 10 ปี ตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ บทที่ 42 นั้นศาลฎีกาเห็นว่า ที่บ้านที่สวนมือเปล่าซึ่งจะมีอายุความฟ้องร้องกันได้ถึง 9-10 ปีจะต้องเป็นที่บ้านที่สวนมือเปล่ามาก่อนประกาศใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วยลักษณะทรัพย์ซึ่งประกาศใช้เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2475 (อ้างฎีกาที่ 882/2503,1570/2500) แต่คดีนี้ฟ้องโจทก์กล่าวความชัดแจ้งว่าโจทก์เป็นเจ้าของครอบครองที่ดินพิพาทมาได้เพียง 17 ปี อันเป็นเวลาภายหลังที่กฎหมายดังกล่าวประกาศใช้แล้ว คดีโจทก์จึงมีอายุความเพียง 1 ปี

โจทก์ฎีกาข้อสุดท้ายว่าฟ้องของโจทก์เรื่องละเมิดเรียกค่าเสียหาย 500 บาทไม่เคลือบคลุม และยังไม่ขาดอายุความฟ้องร้องศาลฎีกาเห็นว่าจำเลยมิได้ยกข้อต่อสู้ว่าฟ้องโจทก์เคลือบคลุมมาตั้งแต่แรกและปัญหาที่ว่า ฟ้องโจทก์เคลือบคลุมหรือไม่ ไม่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย หากแต่เป็นเรื่องระหว่างโจทก์จำเลยโดยเฉพาะไม่กระทบกระเทือนถึงประชาชนหรือบุคคลภายนอกแต่ประการใด การที่ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์หยิบยกขึ้นวินิจฉัยว่าฟ้องโจทก์เคลือบคลุมแล้วพิพากษายกฟ้องในประเด็นข้อนี้เสีย ศาลฎีกายังไม่เห็นพ้องด้วย (อ้างฎีกาที่ 914/2503)

ส่วนปัญหาเรื่องอายุความฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายอันเกิดแต่มูลละเมิดที่ศาลล่างทั้งสองยกขึ้นวินิจฉัยว่าคดีโจทก์ขาดอายุความฟ้องร้องแล้วนั้น ก็ปรากฏว่าจำเลยมิได้ยกอายุความฟ้องร้องในข้อหานี้ขึ้นต่อสู้ไว้ด้วย ตามคำให้การ จำเลยยกอายุความขึ้นต่อสู้เฉพาะฟ้องโจทก์ที่ฟ้องเอาคืนสิทธิครอบครองที่พิพาทเท่านั้น ที่ศาลล่างทั้งสองวินิจฉัยยกฟ้องโจทก์ในประเด็นข้อนี้จึงยังไม่ชอบเช่นกัน

ศาลฎีกาเห็นว่า แม้ถึงว่าศาลจะได้พิพากษาถึงที่สุดให้ยกฟ้องโจทก์ในข้อหาว่าจำเลยบุกรุก ขอให้ขับไล่ออกจากที่พิพาทแล้วก็ตามแต่เหตุที่ยกฟ้องเพราะโจทก์ไม่ฟ้องภายใน 1 ปี นับแต่เวลาถูกรบกวนสิทธิ ไม่เกี่ยวกับข้อหาฐานละเมิดเรียกค่าเสียหาย ซึ่งถ้าหากจำเลยทำละเมิดต่อโจทก์จริง โจทก์ได้รับความเสียหายมาก่อนแล้ว จำเลยก็อาจต้องรับผิดชอบใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่โจทก์ โดยที่คู่ความทั้งสองฝ่ายยังโต้เถียงในประเด็นข้อนี้ และศาลยังมิได้วินิจฉัย ชอบที่ศาลจะดำเนินการพิจารณาแล้วพิพากษาต่อไป

พิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์เฉพาะเรื่องละเมิดเรียกค่าเสียหาย ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการพิจารณาในประเด็นข้อที่ว่าจำเลยได้กระทำละเมิดต่อโจทก์จริงหรือไม่ และจะต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เพียงใด แล้วพิพากษาใหม่ต่อไปนอกจากที่แก้ให้คงเป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา