คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 840/2523
พระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ.2511
เดิมกรรมการดำเนินการสหกรณ์มี 10 คน แม้ต่อมาจะเหลืออยู่ 8 คน ก็ยังประชุมดำเนินกิจการต่อไปได้เมื่อกรรมการดำเนินการที่มาประชุม 6 คน มีมติเป็นเอกฉันท์ให้โจทก์ออกจากสมาชิกสหกรณ์ ถือได้ว่ามีคะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสองในสามตามข้อบังคับข้อ 11 มติดังกล่าวจึงชอบด้วยข้อบังคับแล้ว
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า "มีปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยในชั้นนี้เพียงข้อเดียวว่า มติที่ประชุมที่ให้โจทก์ออกจากสมาชิกสหกรณ์ฐานประพฤติชั่วอย่างร้ายแรงชอบด้วยข้อบังคับหรือไม่ พิเคราะห์แล้ว เห็นว่าตามข้อบังคับของสหกรณ์ ข้อ 36 มีความว่า "การเลือกตั้งและดำรงตำแหน่งของคณะกรรมการดำเนินการ ให้ที่ประชุมใหญ่เลือกตั้งสมาชิกเป็นกรรมการดำเนินการคณะหนึ่งมีจำนวนอย่างน้อยเจ็ดคนและอย่างมากไม่เกินสิบห้าคน
ให้กรรมการดำเนินการดำรงตำแหน่งคราวละสามปี เมื่อครบกำหนดแล้ว ถ้ายังไม่มีการเลือกตั้งคณะกรรมการดำเนินการชุดใหม่ให้คณะกรรมการดำเนินการชุดเดิมอยู่ในตำแหน่งต่อไป จนกว่าจะมีการเลือกตั้งคณะกรรมการดำเนินการชุดใหม่" ส่วนข้อบังคับของสหกรณ์ฯ ข้อ 39 มีความว่า "ในการประชุมคณะกรรมการดำเนินการ ต้องมีกรรมการดำเนินการมาประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนกรรมการดำเนินการทั้งหมด จึงจะเป็นองค์ประชุม" และข้อ 11 เรื่องการให้สมาชิกออก มีความว่า "เมื่อคณะกรรมการดำเนินการได้สอบสวนพิจารณาปรากฏว่า สมาชิกใดมีเหตุอันควรให้ออกและได้ลงมติให้สมาชิกออกโดยคะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสองในสามแห่งจำนวนกรรมการดำเนินการทั้งหมด จึงให้คณะกรรมการดำเนินการสั่งให้สมาชิกผู้นั้นออกจากสหกรณ์และแจ้งให้สมาชิกผู้นั้นทราบ" กรณีเรื่องนี้ได้ความว่า ในระยะแรกที่ประชุมใหญ่แต่งตั้งกรรมการดำเนินการ 10 คน ต่อมาลาออก 1 คน ถูกให้ออก 1 คน เหลือกรรมการดำเนินการ 8 คน เช่นนี้ กรรมการดำเนินการที่เหลืออยู่ยังประชุมดำเนินกิจการต่อไปได้เพราะชอบด้วยข้อ 36 และข้อ 38 ซึ่งกำหนดไว้ว่า แม้ตำแหน่งว่างลงบ้างกรรมการดำเนินการที่มีอยู่อาจดำเนินกิจการได้ เมื่อกรรมการดำเนินการมี 8 คน มาประชุม 6 คน มีมติเป็นเอกฉันท์ให้โจทก์ออกจากสมาชิก ถือได้ว่ามีคะแนนเสียงไม่น้อยกว่าสองในสามตามข้อบังคับข้อ 11 แล้ว"
พิพากษายืน
หมายเลขคดีดำศาลฎีกา nan
แหล่งที่มา เนติบัณฑิตยสภา
ชื่อคู่ความ โจทก์ - นายสำราญ จิตต์หาญ จำเลย - นายสุรพล ศรีโรจน์ กับพวก
ชื่อองค์คณะ ไพบูลย์ ไวกาสี วิทูร เทพพิทักษ์ สุนทร วรรณแสง
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ที่ตัดสิน nan
