คดีนี้จำเลยถูกตัดสินให้เป็นคนล้มละลาย จำเลยขอตกลงหนี้ร้อยละ ๕๒ เมื่อได้ปฏิบัติตาม ม.๖๒ ข้อ ๑-๒ แล้ว เจ้าพนักงานรายงานศาลเพื่อสั่งเห็นชอบ

ห้างริกันตียื่นพิศูจน์หนี้แล้ว แต่เจ้าพนักงานไม่รับพิศูจน์ กับเจ้าหนี้ผู้อื่น+เป็นโจทก์และนายโมมินซึ่งเจ้าพนักงานรับพิศูจน์หนี้แล้ว ร้องคัดค้านในการตกลงหนี้

และในการขอตกลงหนี้นั้นมีแบงก์สยามเป็นเจ้าหนี้ ๑๒๙๐๐๐ บาทซึ่งเจ้าพนักงานยอมรับพิศูจน์ตกลงเห็นชอบด้วย แต่ภายหลังศาลฎีกาได้ตัดสินในคดีแดงที่ ๖๐๑/๗๒ ว่าแบงก์สยามเป็นเจ้าหนี้ที่พิศูจน์ไม่ได้

ศาลคดีต่างประเทศเห็นว่าห้างริกันตีเป็นเจ้าหนี้คนหนึ่งตาม ม.๖๒ ข้อ ๖ และเห็นว่าทรัพย์ของผู้ล้มละลายอาจเฉลี่ยได้มากกว่าร้อยละ ๕๒ จึงสั่งไม่เห็นชอบด้วย

ศาลอุทธรณ์เห็นว่า "เจ้าหนี้คนหนึ่งคนใด" ตาม ม.๖๒ ข้อ ๖ นั้นหมายถึงเจ้าหนี้ที่ได้พิศูจน์หนี้ของตนแล้ว ห้างริกันตีจึงไม่มีฐานะในคดี" และคำค้านของเจ้าหนี้ผู้เป็นโจทก์และของนายโมมินมีจำนวนน้อยไม่มีน้ำหนักหักคะแนนของแบงก์สยามได้ และหลักประกันที่จำเลยหามาก็มากกว่าหนี้ที่รับไว้พิศูจน์ จึงสั่งเห็นชอบด้วยกับข้อตกลงหนี้

ห้างริกันตีกับโจทก์และนายโมมินฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่า ห้างริกันตีนั้นไม่มีฐานะในคดีเพราะไม่ใช่เจ้าหนี้ที่ได้พิศูจน์หนี้ของตนแล้วตาม ม.๖๒ ข้อ ๓ และศาลสูงไม่ควรเปลี่ยนแปลงดุลยพินิจของศาลล่าง เว้นแต่ศาลล่างจะวินิจฉัยผิดจริง และการที่จะสั่งเห็นชอบหรือไม่ต้องระวังประโยชน์ทั่ว ๆ ไป จะถือเสียว่าเจ้าหนี้ที่คัดค้านเป็นส่วนน้อยไม่ได้ และหนี้ของแบงก์สยามศาลฎีกาตัดสินว่า เป็นหนี้ที่พิศูจน์ไม่ได้ดังนี้ เมื่อหักหนี้ของแบงก์ออกแล้ว การตกลงหนี้ตาม ม.๖๒ ข้อ ๑ และ ม.๖ จึงมีจำนวนหนี้น้อยกว่าพวกเจ้าหนี้ที่ไม่เห็นพ้องด้วย จึงเป็นการตกลงว่าไม่ยอมรับตกลงหนี้ในประชุมครั้งแรก เพราะฉนั้นการประชุมครั้งหลังจึงไม่มีจำนวนเงินถึง ๓ ใน ๔ ตาม ม.๖๒ จึงสั่งไม่เห็นชอบด้วย

หมายเลขคดีดำศาลฎีกา

แหล่งที่มา กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา